| Regiony, miasta, wsie na mapie Libii |
|---|
| Adżdabija – miasto w Libii, w pobliżu wybrzeży zatoki Wielka Syrta, na południe od Bengazi. Około 141 tys. mieszkańców. |  |
| Ajn al-Ghazala (Gazala, arab. عين الغزالة) - miejscowość we wschodniej Libii, ok. 60 km na zachód od Tobruku. Miejscowość znana jest jako miejsce bitwy z 1942 roku. | |
| Al-Bajda – miasto w północno-wschodniej Libii, w Cyrenajce, w pobliżu wybrzeża Morza Śródziemnego. Czwarte co do wielkości miasto kraju. W 2010 liczyło około 250 tys. mieszkańców. | |
| Al-Chums (Al-Khums) - miasto w północno-zachodniej Libii, nad Morzem Śródziemnym, oddalone o 120 km na wschód od Trypolisu, jeden z ośrodków administracyjnych. Liczy około 207 tys. mieszkańców. Al-chums oznacza po arabsku jedna piąta, piąta część, zapewne chodzi tu o piątą część łupów, które wodzowie musieli przekazywać wspólnocie muzułmańskiej po wygranej kampanii. Między miastami Al-Chums i Zliten znajduje się ujście jedynej stałej, nie okresowej rzeki w Libii, Wadi Ka'am. | |
| Al-Dżaghbub - oaza na Pustyni Libijskiej we wschodniej Libii, przy granicy z Egiptem. | |
| Al-Dżumajl - miejscowość w północno-zachodniej Libii, w gminie An-Nukat al-Chams, na południe od miasta Zuwara. Na obrzeżach miasta rozwinięte jest rolnictwo, przede wszystkim uprawy winogron, a także oliwek, fig, migdałów i daktyli. W samym mieście istnieje wiele zakładów produkcyjnych i przemysłowych. Jest to również ośrodek edukacyjny z wieloma szkołami podstawowymi i średnimi. Ze szkół wyższych znajduje się tu Instytut Zdrowia Wyższej Szkoły Zdrowia Publicznego Uniwersytetu 7 kwietnia . | |
| Al-Katrun - gmina w Libii ze stolicą w Al-Katrun. Liczba mieszkańców - b/d. Kod gminy - LY-QT. | |
| Al-Mardż albo Barka - miasto w północno-wschodniej Libii, na wybrzeżu Morza Śródziemnego. Około 87 tys. mieszkańców. Stolica gminy Al Mardż. | |
| Al-Ukajla – miasto w Libii, ok. 100 km na zachód od Marsa al-Burajka. W 1941-1942 miały miejsce wokół miasta walki brytyjsko-niemieckie. | |
| An-Naufalijja – miasto w Libii, ok. 140 km na wschód od Syrty. | |
| Audżila – miasto we wschodniej Libii, w gminie Al-Wahat, położone w oazie na Pustyni Libijskiej. W 2010 roku miasto liczyło 4756 mieszkańców. | |
| Az-Zawija (czyt. az załija), (nazywana również Az Zawiyah Al Gharbiyah, الزاوية الغربية) - miasto w północno-zachodniej Libii, na wybrzeżu Morza Śródziemnego, około 40 km na zachód od Trypolisu . Az-Zawija jest stolicą gminy o tej samej nazwie. Według libijskiego spisu powszechnego z 2008 miasto liczy 198 567 mieszkańców, co oznacza, że jest dzisiaj siódmym pod względem wielkości miastem w Libii według liczby ludności. W 2006 roku miasto stało się siedzibą gminy. | |
| Bani Walid – miasto w północno-zachodniej części Libii, w gminie Misrata. Do roku 2007 miasto było stolicą gminy Bani Walid. | |
| Bengazi – miasto w Libii, nad zatoką Wielka Syrta, stolica Cyrenajki. Około 670,8 tys. mieszkańców. Drugie co do wielkości miasto kraju. Znajduje się tam jedyna poza Trypolisem polska placówka konsularna w Libii. | |
| Darna (arab. درنة, także Darnah, Derna) – miasto w Libii, nad Morzem Śródziemnym. Liczba mieszkańców w 2003 roku wynosiła ok. 126 tys. Stolica gminy Darna. W potocznej polszczyźnie utrwaliła się nazwa Derna, zapewne pod wpływem dialektalnej wymowy zasłyszanej w kontaktach z miejscową ludnością i angielskiej nazwy miasta. | |
| Dżadu lub Jādū, – miasto w północno-zachodniej części Libii, w gminie Jafran wa-Dżadu, w Górach Nafusa. W Dżadu w czasie II wojny światowej istniał obóz koncentracyjny. W 1942 roku około 2000 Żydów i inne osoby z całej Libii były wysłane do tego obozu. | |
| Dżalu – miasto w Libii, ok. 400 km na południe od Al-Bajda. | |
| Ghadamis – miasto w zachodniej Libii, w oazie na Saharze, przy granicy z Algierią i Tunezją, ośrodek administracyjny gminy Ghadamis. Mieszka tu około 7000 osób – w większości są to Berberowie. | |
| Kabau – miasto w północno-zachodniej części Libii, w gminie Nalut w Górach Nafusa. Leży on w odległości 9 km na południe od drogi Trypolis – Nalut i ok. 70 km na zachód od Dżadu, na północnym skraju Trypolitanii. Zamieszkują go głównie Berberowie. Po II wojnie światowej było okupowane przez wojsko francuskie, w roku 1951 powróciło pod kontrolę Libii. Na wzgórzu stoi opuszczona berberyjska twierdza Ksar Kabau. W kwietniu odbywa się tam Ksar Festival. | |
| Marsa Al-Burajka (arab. مرسى البريقة, Marsa el Brega) - największy port naftowy Libii leżący w jej północno-wschodniej części, nad zatoką Wielka Syrta. Liczy ok. 8 tys. mieszkańców (2002 rok). Jest tutaj największy ośrodek petrochemiczny kraju, zakład skraplania gazu ziemnego. Połączony jest gazociągami i naftociągami z Zaltan i Ar-Rakuba. Miasto zostało zbudowane w prefabrykowanych elementów betonowych i zostało zaprojektowany przez architekta i greckiego urbanistę K. A. Doxiadisa. | |
| Misrata – miasto w Libii, u wybrzeży Wielkiej Syrty. Około 400 tys. mieszkańców. Trzecie co do wielkości miasto Libii. Stolica gminy Misrata. Port nosi nazwę Qasr Ahmed. Podczas wojny domowej w 2011 roku Misrata była oblężona przez siły rządowe, które usiłowały stłumić rewoltę opozycji. | |
| Nalut – miasto na Saharze, w północno-zachodniej Libii, stolica gminy Nalut, przy granicy z Tunezją. Nalut leżące na szczycie płaskowyżu Dżabal Nafusa, jest jednym z najciekawszych miejsce w Libii, w którym wśród krętych uliczek, mieszczą się dobrze zachowane ghurfy (komory, غرفة). Ogromny ksar liczący ponad 300 lat, zbudowany jest z ponad 400 komór, które miały bronić dostępu do zapasów zboża i oliwy. Od 1960 są one opuszczone. | |
| Ras al-Unuf (Ras Lanuf, Ra’s al-Unūf) − rafineria ropy naftowej i port naftowy w północnej Libii, nad zatoką Wielka Syrta Morza Śródziemnego, połączony rurociągami z polami naftowymi na południu kraju. W czasie wojny domowej w Libii w 2011, miasto było kontrolowane przez rebeliantów w dniach 21 lutego - 10 marca, ponownie w rękach rebeliantów od 27 marca. Przypisy | |
| Sabha – miasto w południowo-zachodniej Libii. Około 113 tys. mieszkańców. Sabha była stolicą historycznego regionu Fazzan. Obecnie jest stolicą gminy Sabha. | |
| Sabrata - miasto w północno-zachodniej Libii nad Morzem Śródziemnym w połowie drogi między Trypolisem a granicą z Tunezją. Około 1,3 km od współczesnego miasta położony jest kompleks starożytnych ruin, w 1982 roku wpisany na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO. Sabrata była pierwotnie kolonią fenicką, założoną prawdopodobnie jeszcze przed VI wiekiem p.n.e. W I wieku n.e. po podboju przez Rzymian Sabratę gruntownie przebudowano. | |
| Suluk − wieś w Libii, położona ok. 50 kilometrów na południowy wschód od Bengazi. Podczas libijskich walk narodowowyzwoleńczych w latach 1911-1935 w Suluk mieścił się włoski obóz koncentracyjny, w którym przetrzymywano głównie mężczyzn z plemion ze wschodniej Libii. 16 września 1931 roku w obozie w Suluk wykonano wyrok śmierci przez powieszenie na libijskim przywódcy partyzantów, Omarze Mukhtarze. | |
| Surman – miasto w Libii, ok. 50 km od Trypolisu. | |
| Syrta (Sirt) – miasto w północnej Libii, nad Zatoką Wielka Syrta. Około 128 tys. mieszkańców. Ośrodek administracyjny gminy Syrta. W okolicach miasta urodził się i zginął były przywódca Libii Muammar al-Kaddafi. W końcowej fazie wojny domowej w Libii w 2011 roku Syrta stanowiła ostatni ośrodek oporu zwolenników Kaddafiego, w dniach 15 września – 20 października o miasto toczyły się ciężkie walki między siłami Narodowej Armii Wyzwoleńczej a broniącymi miasta lojalistami Kaddafiego. | |
| Tarhuna - miasto w północno-zachodniej Libii. Około 211 tys. mieszkańców. | |
| Tobruk – miasto portowe w północno-wschodniej Libii, w regionie historycznym Cyrenajka, ośrodek administracyjny gminy Al-Butnan. W czasie II wojny światowej miasto było miejscem długotrwałych walk między wojskami alianckimi (w tym polskiej Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich od 18-25 sierpnia 1941 r. ) a wojskami niemiecko-włoskimi pod dowództwem Erwina Rommla. Twierdza była kolejno oblegana przez obie walczące strony. | |
| Trypolis (arab. طرابلس – Ţarābulus al-Gharb) – stolica i największe miasto Libii, położone w północno-zachodniej części kraju, w Trypolitanii, nad Morzem Śródziemnym. Miasto liczy 1,5 mln mieszkańców (2003), podczas gdy w 1973 mieszkało tu ponad 481 tys. osób. Trypolis to największe miasto kraju, a także główny port i ośrodek przemysłowy. Rozwinęły się tu takie gałęzie przemysłu jak spożywczy, meblarski, włókienniczy, metalowy, gumowy (produkcja opon) i poligraficzny. | |
| Wazin - miejscowość w północno-zachodniej Libii, w gminie Nalut, przy granicy z Tunezją, na zachód od Nalut. Na północ od Wazin znajduje się małe przejście graniczne. Mieszkańcy Wazin podzieleni są na dwa klany: Awlad Mahmoud i Arrbai'a, z których oba mają po kilka podklanów: Miejscowość posiada Qasr (fortecę) z roku 860 n.e. Posiada 360 pokoi i 4 piętra. Budynek ma kształt prostokąta z cysterną w środku do przechowywania wody. Otoczony jest budynki są głównie glinianymi i murowanymi. | |
| Zalitan – miasto w Libii, ok. 50 km na zachód od Misraty, w gminie Misrata. | |
| Zaltan - miasto w północno-zachodniej Libii, nad Morzem Śródziemnym, w gminie An-Nukat al-Chams. Na zachód od miasta Zuwara. | |
| Zuwara – miasto w Libii, w pobliżu wybrzeży Morza Środziemnego, ok. 100 km na zachód od Trypolisu i ok. 40 km na wschód od granicy Tunezji. 39.561 mieszkańców. Zuwara jest stolicą gminy An-Nukat al-Chams. Miasto zamieszkują głównie ibadyci. | |