| Regiony, miasta, wsie na mapie Iraku |
|---|
| Abu Ghurajb (Abu Ghraib, arab. أبو غريب) – miasto w centralnym Iraku, w prowincji Bagdad. Graniczy od południowego zachodu z Bagdadem, liczy 189 tys. mieszkańców. W mieście znajduje się więzienie Abu Ghraib, w którym najpierw więziono przeciwników Saddama Husajna. Po inwazji USA na Irak więziono tam osoby podejrzane o terroryzm, gdzie, jak ujawnił w 2004 roku dziennikarz Seymour Hersh, iraccy więźniowie byli torturowani i mordowani przez amerykańskich żołnierzy. |  |
| Ad-Diwanijja – stolica irackiej prowincji Al-Kadisijja (arab. القادسية). W roku 2002 Ad-Diwanijja liczyła 420 000 mieszkańców. Obszar wokół miasta obejmuje system irygacyjny oparty na wodach pobliskiego Eufratu. Żyzne ziemie zapewniają największe plony w całym Iraku, dzięki intensywnej uprawie roli. Miasto znajduje się na linii kolejowej pomiędzy Bagdadem i Basrą. | |
| Al-Amara – miasto w południowo-wschodnim Iraku, nad Tygrysem, ośrodek administracyjny muhafazy Majsan. Około 500 tys. mieszkańców. Ośrodek przemysłu chemicznego, włókienniczego, odzieżowego, materiałów budowlanych i spożywczego. | |
| Al-Anbar – jedna z 18 prowincji Iraku. Znajduje się w zachodniej części kraju. | |
| Al-Falludża – miasto w środkowym Iraku. Niegdyś jeden z bastionów sunnickich terrorystów/rebeliantów walczących przeciwko międzynarodowym siłom stabilizacyjnym i wojskom rządu irackiego. Przed rokiem 2003 miasto liczyło 435 tys. mieszkańców. 15px Osobny artykuł: I bitwa o Faludżę. W 2004 roku o miasto stoczono dwie duże bitwy. 31 marca 2004 r. rozwścieczony tłum zlinczował czterech ochroniarzy, pracowników firmy Blackwater, wciągniętych wcześniej w zasadzkę. | |
| Al-Hira – starożytne miasto położone na południe od Al-Kufa, w południowo-środkowym Iraku. Była ważnym ośrodkiem w preislamskiej historii regionu. Założone pierwotnie jako obóz wojskowy, już w III wieku stanowiło stolicę państwa Lachmidów. Jego ruiny znajdują się obecnie na zachodnim brzegu Eufratu, w odległości 3 km na południe od Al-Kufy. Począwszy od IX w. p.n.e. , plemiona arabskie rozpoczęły migracje na Bliskim Wschodzie. | |
| Al-Kufa (ar. الكوفة translit. al-Kūfah) – miasto we współczesnym Iraku około 170 km na południe od Bagdadu i 10 km na północny wschód od Nadżafu. Leży nad brzegami rzeki Eufrat. Szacunkowa liczba ludności wynosi 110.000. Razem z Samarrą, Karbalą i Nadżafem, Al-Kufa jest jednym z czterech irackich miast, które mają największe znaczenie dla szyickich muzułmanów, co wiąże się m. in. z faktem, że było ono stolicą pierwszego imama szyitów Alego, kuzyna Mahometa. | |
| Alkusz – miejscowość w Iraku, położona 30 km od Mosulu, znana ze starożytnej i istniejącej do dziś wspólnoty wiernych Kościoła chaldejskiego. Stąd pochodzi Emil Shimoun Nona, arcybiskup Mosulu od 2009 r. Alkosz z aramejskiego oznacza Boga Prawości. | |
| Al-Kut – miasto we wschodnim Iraku, na Nizinie Mezopotamskiej, nad Tygrysem, ośrodek muhafazy Wasit. Około 400 tys. mieszkańców. 11 listopada 2006 roku, w okolicach miasta, wskutek wybuchu miny-pułapki zginęło dwóch żołnierzy: Polak – sierżant Tomasz Murkowski z 13. Pułku Przeciwlotniczego w Elblągu i Słowak – st. sierżant Rastislav Neplech. Ranni zostali drugi Polak i Ormianin. | |
| Al-Musanna - jedna z 18 prowincji Iraku. Znajduje się w południowej części kraju. | |
| An-Nadżaf dawniej Nedżef – miasto w środkowym Iraku, w pobliżu rzeki Eufrat, 144 km na południe od Bagdadu, zamieszkany przez 585.000 mieszkańców. Meczet z grobem zmarłego w 661 roku kalifa Alego Ibn Abi Taliba, kuzyna i zięcia Mahometa, jest ośrodkiem kultu religijnego i celem pielgrzymek szyitów. Przez dłuzszy czas miejsce pochówku Alego jego współwyznawcy utrzymywali w tajemnicy w obawie przed zbezczeszczeniem go przez Omajjadów. | |
| An-Nasirijja – miasto w południowym Iraku, nad Eufratem, ośrodek administracyjny muhafazy Zi Kar. Około 273 tys. mieszkańców. | |
| Ar-Ramādī – miasto w środkowym Iraku, nad Eufratem, ośrodek administracyjny muhafazy (prowincji) Al-Anbar. Około 490 tys. mieszkańców. | |
| As-Saura – jedna z dzielnic Bagdadu, zamieszkana głównie przez szyitów. Wybudowana została w 1959 roku przez ówczesnego premiera Iraku, Abd al-Karima Kasima, jako odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie lokalowe w Bagdadzie, zapewniając miejsce zamieszkania dla ubogich mieszkańców prowincji, przybywających do stolicy w celu osiedlenia się. W latach 80. , po przejęciu władzy przez Saddama Husajna dzielnica nazwana została Miastem Saddama (Madinat Saddam). | |
| As-Sulajmanijja - jedna z 18 prowincji Iraku. Znajduje się w północno-wschodniej części kraju. | |
| As-Sulajmanijja – miasto w północno-wschodnim Iraku, w Górach Kurdystańskich, ośrodek muhafazy As-Sulajmanijja. W 2003 roku liczyło 662 600 mieszkańców. | |
| Babil - jedna z 18 prowincji Iraku. Znajduje się w centrum kraju. | |
| Bagdad - jedna z 18 prowincji Iraku. Znajduje się w centrum kraju. | |
| Bagdad (arab. بغداد = Baghdād) – stolica Iraku, liczba mieszkańców wynosi ponad 7 mln. Położony na zachodnim brzegu Tygrysu jest jednym z największych miast na Bliskim Wschodzie. | |
| Bajdżi miasto w północnym Iraku położone na północ od Bagdadu. Zamieszkane przez 200 000 mieszkańców. 25 grudnia 2007 roku doszło w nim do zamachu w którym zginęło 20 osób. | |
| Bakuba – miasto w środkowym Iraku, na Nizinie Mezopotamskiej, nad rzeką Dijala, na północny wschód od Bagdadu. Około 280 tys. mieszkańców. | |
| Balad Ruz (arab. بلدروز, także Baladruz) – miasto w centralnym Iraku, w prowincji Dijala. 1 maja 2008 miał tam miejsce zamach terrorystyczny, w którym zginęły 32 osoby, a 75 odniosło obrażenia. W zamachu z 29 października 2010, zginęło 30 osób, a 68 odniosło rany. | |
| Barzan – miasto w północnym Iraku, znajdujące się na terenie Kurdystanu. W Barzanie urodzili się Ahmed Barzani – założyciel rodu Barzanich oraz kurdyjski przywódca – Mustafa Barzani. | |
| Basra (arab. Al-Basra, także Busra, Busrah) jest drugim co do wielkości miastem Iraku, ludność około 2.600.000 (szacunek z 2003). Położona nad szlaku wodnym Shatt al-Arab w pobliżu Zatoki Perskiej (55 km od ujścia), jest głównym portem kraju i stolicą prowincji Basra. Miasto leży nad rzeką Szatt al-Arab. Główny ośrodek gospodarczy na południu Iraku. Rafineria w Basrze przetwarza ropę z okolicznych bogatych złóż - możliwości przetwórcze 140 tys. baryłek dziennie (22,3 tys. m). | |
| Chanakin, Khánaqín – miasto we wschodnim Iraku, w pobliżu granicy z Iranem, w muhafazie Dijala. Liczba mieszkańców: 175 000. 10 listopada 1942 w Khánaqín rozpoczęto formowanie 8 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej Ciężkiej – jednostki Armii Polskiej na Wschodzie. | |
| Dahuk – miasto w północnym Iraku, w Kurdyjskim Okręgu Autonomicznym, w pobliżu granicy z Syrią i Turcją, ośrodek mihafazy Dahuk. Około 500 tys. mieszkańców. | |
| Dudżail - niewielka miejscowość w północnym Iraku zamieszkana przez szyitów. Oddalona jest o około 65 km od stolicy Iraku, Bagdadu. Liczba mieszkańców wynosi około 10 000. W historii miejscowość znana jest jako miejsce mordu 148 szyitów przez reżim Saddama Husajna w 1982 roku. | |
| Iskandarija (arab. إسكندرية, także Iskandariya i Iskandariyah) – miasto w centralnym Iraku, w prowincji Babil. Liczy 64,8 tys. mieszkańców. Leży ok. 40 km na południe od Bagdadu, w pobliżu Eufratu. Zostało założone jeszcze w starożytności przez Aleksandra Wielkiego. | |
| Karbala - jedna z 18 prowincji Iraku. Znajduje się w centralnej części kraju. | |
| Karbala (arab. كربلاء, znana także pod nazwami Kerbala, Kerbela, Karbila) – miasto w środkowym Iraku, na Nizinie Mezopotamskiej, w pobliżu Eufratu. Około 572,3 tys. mieszkańców. W mieście rozwinął się przemysł metalowy, włókienniczy, obuwniczy, materiałów budowlanych, odzieżowy oraz spożywczy. Rozwinięte jest tutaj również rzemiosło artystyczne. | |
| Kirkuk (كركوك) – miasto w północnym Iraku, w Kurdystanie, na zachodnim pogórzu Gór Kurdystańskich, ośrodek administracyjny muhafazy At-Tamim. Około 755,7 tys. mieszkańców. Miasto Kirkuk i otaczające je roponośne obszary stanowią od dziesięcioleci przedmiot kurdyjskich roszczeń terytorialnych. W latach 30. XX wieku rozpoczęła się stymulowana przez władze centralne migracja ludności arabskiej na zamieszkane przez Kurdów i chrześcijan tereny wokół miasta. | |
| Mosul – miasto w północnym Iraku, położone nad Tygrysem ok. 350 km na północny zachód od Bagdadu. Jest stolicą muhafazy Niniwa. 1,8 mln mieszkańców Mosul to trzecie miasto kraju pod względem powierzchni. | |
| Niniwa - jedna z 18 prowincji Iraku. Znajduje się w północnej części kraju. | |
| Sāmarrā - miejscowość położona w Iraku, na Nizinie Mezopotamskiej nad rzeką Tygrys, zamieszkuje ją 200 tys. osób. Założona ok. VII wieku. Była czasowo stolicą kalifatu w latach 836–892, z racji opuszczenia przez kalifa Al-Mutasima Bagdadu, z powodu zatargów ludności Bagdadu z turecką strażą przyboczną kalifa. W tym czasie nastąpił rozwój miasta Samarry, który wraz z powrotem kalifatu do Bagdadu gwałtownie uległ załamaniu, co doprowadziło do zrujnowania miasta. | |
| Samawa – miasto w południowym Iraku, nad Eufratem, ośrodek administracyjny muhafazy Al-Musanna, 280 km na południowy wschód od Bagdadu. Około 250 tys. mieszkańców. | |
| Tall Afar jest irackim miastem leżącym na północy tego kraju w prowincji Niniwa, 45 km na zachód od Mosulu. Zdecydowaną większość mieszkańców stanowią Turkmeni. | |
| Tikrit – miasto (151 tys. mieszkańców) nad Tygrysem w północnym Iraku, stolica prowincji Salah Ad-Din. Znane głównie jako miejsce urodzenia Saladyna, w pobliskiej wiosce Al-Audża urodził się też Saddam Husajn. Większość elity rządzącej za panowania Saddama Husajna wywodzi się z tego miasta. | |
| Umm Kasr – miasto w południowym Iraku. Początkowo była to mała wioska rybacka. W czasie II wojny światowej, alianci założyli tymczasowy port, gdzie rozładowywano dostawy do ZSRR. Po wojnie został zaniedbany, ale w latach pięćdziesiątych postanowiono zbudować tu port głębokowodny. Nastąpiło to w 1961 r. W czasie wojny iracko-irańskiej w 1986 miasto zostało zagrożone odcięciem od morza po udanym ataku wojsk irańskich na półwysep Al-Faw. Mimo tego, nie został zdobyty. | |
| Wasit - jedna z 18 prowincji Iraku. Znajduje się we wschodniej części kraju. Jej stolicą jest Al-Kut. | |