| Regiony, miasta, wsie na mapie Mongolii |
|---|
| Ajmak bulgański – jeden z 21 ajmaków w Mongolii, znajdujący się w północnej części kraju. Stolicą ajmaku jest Bulgan, znajdujący się 330 km na zachód od stolicy kraju Ułan Bator. |  |
| Ajmak chentejski – jeden z 21 ajmaków w Mongolii, znajdujący się w północno-wschodniej części kraju. Stolicą ajmaku jest Öndörchaan, znajdujący się 330 km na wschód od stolicy kraju Ułan Bator. Na terenie ajmaku znajduje się m. in. klasztor Bereewen chijd. | |
| Ajmak darchański – jeden z 21 ajmaków w Mongolii, znajdujący się w północnej części kraju. Stolicą ajmaku jest Darchan, znajdujący się 230 km na północ od stolicy kraju Ułan Bator. | |
| Ajmak dzawchański – jeden z 21 ajmaków w Mongolii, znajdujący się w północno-zachodniej części kraju. Stolicą ajmaku jest Uliastaj, znajdujący się 1115 km na zachód od stolicy kraju Ułan Bator. | |
| Ajmak gobijsko-ałtajski – jeden z 21 ajmaków w Mongolii, znajdujący się w południowo-zachodniej części kraju. Stolicą ajmaku jest Ałtaj. | |
| Ajmak kobdoski – jeden z 21 ajmaków w Mongolii, znajdujący się w zachodniej części kraju. Stolicą ajmaku jest Kobdo, znajdujące się 1200 km na zachód od stolicy kraju Ułan Bator. | |
| Ajmak orchoński - jeden z 21 ajmaków w Mongolii, znajdujący się w północnej części kraju. Stolicą ajmaku jest Erdenet, znajdujący się 410 km na północny zachód od stolicy kraju Ułan Bator. | |
| Ajmak północnochangajski - jeden z 21 ajmaków w Mongolii, znajdujący się w centralnej części kraju. Stolicą ajmaku jest Cecerleg, znajdujący się 468 km na zachód od stolicy kraju Ułan Bator. | |
| Ajmak selengijski – jeden z 21 ajmaków w Mongolii, znajdujący się w północnej części kraju. Stolicą ajmaku jest Suche Bator. W zachodniej części ajmaku znajduje się klasztor Amarbajasglant chijd. | |
| Ajmak środkowogobijski - jeden z 21 ajmaków w Mongolii, znajdujący się w centralnej części kraju. Stolicą ajmaku jest Mandalgowi, znajdujący się 265 km na południe od stolicy kraju Ułan Bator. | |
| Ajmak uwski - jeden z 21 ajmaków w Mongolii, znajdujący się w północno-zachodniej części kraju. Stolicą ajmaku jest Ulaangom. | |
| Ajmak wschodni - jeden z 21 ajmaków w Mongolii, znajdujący się we wschodniej części kraju. Stolicą ajmaku jest Czojbalsan, znajdujący się 655 km na wschód od stolicy kraju Ułan Bator. | |
| Ajmak wschodniogobijski - jeden z 21 ajmaków w Mongolii, znajdujący się w południowo-wschodniej części kraju. Stolicą ajmaku jest Sajnszand, znajdujący się 456 km na południowy wschód od stolicy kraju Ułan Bator. Na terenie ajmaku znajdują się m. in. klasztory Chamaryn chijd i Cuwiraagijn chijd. | |
| Altanbulag (t. Ałtan-Bułak, mong. Алтанбулаг, złote źródło) - miejscowość (do 1940 miasto) w północnej Mongolii, przy granicy z Rosją. W latach 1931 - 1946 stolica ajmaku, później utraciło ten status na rzecz Suche Bator. | |
| Ałtaj – miasto w południowo-zachodniej Mongolii, u północnego podnóża Ałtaju Gobijskiego, ośrodek administracyjny ajmaku gobijsko-ałtajskiego, przy transmongolskiej drodze samochodowej. W 2010 roku liczyło 15.5 tys. mieszkańców. | |
| Arwajcheer - miasto w Mongolii, stolica ajmaku południowochangajskiego. W 2010 roku liczyło 27 tys. mieszkańców. W latach 80. XX w. działała tam fabryka odzieżowa, obuwia, dość duża w skali kraju cegielnia oraz kombinat spożywczy. W mieście znajduje się Muzeum Ajmaku, muzeum Dzanabadzara, dwa klasztory lamajskie powstałe na początku lat 90. XX w. oraz lotnisko z połączeniami do Ułan Bator. | |
| Bajanchongor – miasto w Mongolii, stolica administracyjna ajmaku bajanchongorskiego, położone 620 km na południowy zachód od stolicy kraju Ułan Bator. W 2010 roku liczyło 29,8 tys. mieszkańców. Prawie cała populacja reprezentowana jest przez Chałchasów. Leży na wysokości około 1850 m n.p.m. Ajmak powstał w 1942, ale stolicę ajmaku przeniesiono do Bajanchongoru w 1961. W latach 80. XX w. działał w mieście kombinat spożywczy, cegielnia, fabryki: odzieży i obuwia. | |
| Baruun-Urt – miasto we wschodniej Mongolii, stolica ajmaku suchebatorskiego. W 2010 roku liczyło 14 tys. mieszkańców. W latach 80. XX w. działał w mieście niewielki kombinat spożywczy o lokalnym znaczeniu i zakłady rzemieślnicze. Znajdują się tu (stan na 2008): Muzeum Ajmaku oraz klasztor lamajski założony w 1991 roku. | |
| Bulgan – miasto w Mongolii, stolica administracyjna ajmaku bulgańskiego, położone 330 km na zachód od stolicy kraju Ułan Bator. Leży na wysokości około 1200 m n.p.m. W 2010 roku liczyło 11,3 tys. mieszkańców. Dominuje ludność chałchaska, ale jest też dość liczna grupa Kazachów. Nazwa miasta pochodzi od pobliskich gór Bulgan Chaan. W 1958 powstał w Bulganie jeden z pierwszych w kraju młynów zbożowych, zbudowany przez ZSRR. W latach 70. i 80. XX w. | |
| Cecerleg - miasto w Mongolii, stolica ajmaku północnochangajskiego. | |
| Czojbalsan (mong. Чойбалсан, do 1941 Bajan Tümen) – miasto w Mongolii, stolica ajmaku wschodniego. W 2010 roku liczyło 38,5 tys. mieszkańców. | |
| Czojr - miasto w Mongolii, stolica administracyjna ajmaku gobijsko-sumberskiego, położone 200 km na południowy wschód od Ułan Bator, na szlaku Kolei Transmongolskiej. W 2010 roku liczyło 8,5 tys. mieszkańców. Stolica ajmaku od 1994, w związku z utworzeniem nowego ajmaku. Osada powstała wokół klasztoru lamajskiego, zniszczonego później w 1937 przez komunistów. Po zniszczeniu klasztoru zbudowano nieopodal Czojr wielką bazę wojskową armii radzieckiej (lotniczą), zlikwidowaną w 1989. | |
| Dalandzadgad – miasto w Mongolii, stolica ajmaku południowogobijskiego. W 2010 roku liczyło 18,7 tys. mieszkańców. Położony na wysokości 1470 m n.p.m. Mongolska nazwa oznacza: mnóstwo strumieni. Obecnie (2008) w mieście jest Muzeum Ajmaku i klasztor lamajski powstały w 2002. 50 km na północny zachód od miasta znajduje się pasmo górskie Gow' Gurwansajchan uul z jedną z najbardziej popularnych atrakcji turystycznych kraju wąwozem Jolyn am. | |
| Darchan - miasto w Mongolii, stolica administracyjna ajmaku darchańskiego, położone 230 km na północ od stolicy kraju Ułan Bator. W 2010 roku liczyło 74,7 tys. mieszkańców. Trzecie co do wielkości miasto kraju. W 1963 liczba ludności wynosiła - 8180, w 1968 - 16 tys. , w 1981 - 56,4 tys. osób. Przed 1961 istniał na miejscu dzisiejszego Darchanu sowchoz założony w 1959 oraz starsza stacja kolejowa linii Ułan Bator - Irkuck. | |
| Dzuunmod – miasto w Mongolii, stolica administracyjna ajmaku centralnego, położone 30 km na południe od stolicy kraju Ułan Bator. W 2010 roku liczyło 13,3 tys. mieszkańców. Stolicą ajmaku jest od 1938, gdy wcześniejszą stolicę ajmaku Ułan Bator wyodrębniono w miasto o specjalnym statusie i wyłączono z ajmaku. W latach 80. XX w. działał w mieście kombinat spożywczy oraz niewielkie wytwórnie: dywanów i jurt. W mieście znajduje się Muzeum Ajmaku oraz klasztor Daszczojnchorlon chijd z lat 90. XX w. | |
| Erdenet – drugie co do wielkości miasto Mongolii, stolica ajmaku orchońskiego. W 2010 roku liczyło 83,4 tys. mieszkańców. W 1976 miasto miało 17 tys. osób, a w 1984 - 40,5 tys. Budowę miasta rozpoczęto w 1974 roku, 1 stycznia 1976 uzyskało status miasta wydzielonego (niepodlegającego ajmakowi). Miasto założono w celu eksploatacji złóż w odkrywkowej, jednej z największych kopalń miedzi i molibdenu w Azji. Bardzo bogate rudy zawierają średnio 0,85% Cu i 0,012% Mo. | |
| Karakorum – stolica mongolskiego imperium w XIII wieku. Początkiem była baza wojenna założona przez Czyngis-chana w 1220. Stolicą została za wielkiego chana Ugedeja w 1234. Karakorum zbudowano w północnej Mongolii nad Orchon gol (Orchonem), w uświęconym tradycjami rejonie głównych siedzib władców imperiów koczowniczych od czasów Xiongnu. Do zasług Ugedeja należy rozbudowa tego ośrodka do rozmiarów rozległego, aczkolwiek niezbyt gęsto ani też niezbyt wspaniale zabudowanego miasta. | |
| Karakorum, Charchorin – miasto w środkowej Mongolii w ajmaku południowochangajskim. W 2010 roku liczyło 8,4 tys. mieszkańców. Leży nad rzeką Orchon gol. | |
| Kobdo (Chowd) – miasto w Mongolii, stolica administracyjna ajmaku kobdoskiego, położone 1200 km na zachód od stolicy kraju Ułan Bator. Położone na wysokości 1395 m n.p.m. nad rzeką Bujant gol. W 2010 roku liczyło 29 tys. mieszkańców. | |
| Mandalgowi (w niektórych źródłach Mandalgow) - miasto w Mongolii, stolica administracyjna ajmaku środkowogobijskiego, położone w odległości 340 kilometrów od Ułan Batoru. W 2010 roku liczyło 10,9 tys. mieszkańców, na początku lat 80 XX w. około 10 tysięcy. Prawie cała populacja reprezentowana jest przez Chałchasów. W latach 80. XX w. działała cegielnia, fabryka elementów żelbetonowych i niewielki kombinat spożywczy produkujący chleb, wyroby cukiernicze i napoje (różne odmiany lemoniady). | |
| Nalajch (w polskiej literaturze przed 1990 rokiem opisywana jako Nałajcha, mong. Налайх) – dzielnica Ułan Bator, stolicy Mongolii. Dawniej oddzielne miasto górnicze. W 2010 roku liczyła 30 tys. mieszkańców. W Nalajchu występują duże złoża jurajskiego węgla brunatnego, dzięki którym powstała i rozwinęła się osada. Pierwsze kopalnie powstały w 1915 roku, wtedy też założono miasteczko górnicze. W tym czasie rocznie wydobywano 1500–1700 ton węgla na potrzeby stolicy. | |
| Sajnszand - miasto w południowo-wschodniej Mongolii, na obszarze Gobi. Miasto jest stolicą ajmaku wschodniogobijskiego. Leży na wysokości 952 m n.p.m.. W 2010 roku liczyło 18,7 tys. mieszkańców. Powstało w 1931 jako osada leżąca na szlaku karawan Pekin - Irkuck. Później przez miasto poprowadzono działającą do dziś Kolej Transmongolską, budując tu stację kolejową, co przyczyniło się do ożywienia miasta. W latach 80. XX w. | |
| Ulaangom - miasto w zachodniej Mongolii, stolica ajmaku uwskiego. W 2010 roku liczyło 27,2 tys. mieszkańców. Położony na wysokości 936 m n.p.m. Początki osady datują się na połowę XVIII w. , gdy powstał tu duży klasztor lamajski, zburzony przez komunistów w 1937. Stolicą ajmaku jest od 1929, w związku z utworzeniem nowego ajmaku. W 1958 powstał młyn zbożowy, zbudowany przez ZSRR. W latach 80. XX w. | |
| Uliastaj, w dawnej polskiej literaturze pisany jako Uliasutaj - miasto w zachodniej Mongolii, ośrodek administracyjny ajmaku dzawchańskiego. W 2010 roku liczyło 17,5 tys. mieszkańców. Leży na wysokości około 1750 m n.p.m. , nad rzeczką Czingistej Gol. Założony w 1733 w związku z lokacją w tym miejscu garnizonu wojsk chińskich, który funkcjonował do ogłoszenia przez Mongolię niepodległości w 1911, a później w okresie 1915 - 1921. | |
| Ułan Bator – stolica Mongolii. Miasto położone jest w środkowo-wschodniej części kraju, nad rzeką Tuul gol, w dolinie otoczonej czterema masywami górskimi: Bajandzürch, Czingeltej, Songinochajrchan i Bogdchan uul. Miasto leży na wysokości około 1350 m n.p.m.. W 2010 roku liczyło 1089 tys. mieszkańców. Całe miasto wydzielone Ułan Bator o powierzchni 4704,4 km² liczyło 1145 tys. mieszkańców. | |
| Jeziora i rzeki na mapie Mongolii |
|---|
| Aczit nuur – słodkowodne jezioro w zachodniej Mongolii, na granicy ajmaków uwskiego i bajanolgijskiego, w kotlinie śródgórskiej. Jezioro o powierzchni 290 km², głębokości do 10 m, długości do 28 km i szerokości do 16 km. Leży na wysokości 1435 m n.p.m. Brzegi piaszczyste i skaliste, w większości pagórkowate. W części północno-wschodniej brzegi mają charakter podmokły. Do jeziora wpada kilka rzek. | |
| Bujr nuur – słodkowodne jezioro we wschodniej Mongolii, na granicy z Chinami, do których należy północno-zachodni skrawek zbiornika. Jezioro o powierzchni 610 km², długości do 40 km i szerokości do 20 km. Leży na wysokości 583 m n.p.m. Do jeziora wpada jedno z koryt Chalchyn gol. Bardzo rybne, głównie sazan, szczupak i miętus pospolity. | |
| Char nuur − słodkowodne jezioro w północno-zachodniej Mongolii, ponad brzegiem Kotliny Wielkich Jezior. Zajmuje dolinę w Górach Changajskich. Jawnych rzek zasilających nie posiada jak też i odpływu naziemnego (nadmiar wody filtruje się i uchodzi do Kotliny Wielkich Jezior pod poziomem piasków). W latach 1950. do jeziora nieposiadającego wcześniej naturalnej ichtiofauny, został wypuszczony omul bajkalski, który z braku wrogów naturalnych zaczął osiągać duże rozmiary. | |
| Char nuur (mong. Хар нуур, co znaczy czarne jezioro) - słodkowodne, przepływowe jezioro w północno-zachodniej Mongolii, w Kotlinie Wielkich Jezior. Leży na wysokości 1132,3 m n.p.m. Ma powierzchnię 575 km². | |
| Chjargas nuur, Chirgis-nuur, Chirgis-nur – słone, bezodpływowe jezioro w północno-zachodniej Mongolii, w ajmaku uwskim, w Kotlinie Wielkich Jezior. Jezioro o powierzchni 1407 km², głębokości do 80 m, długości do 75 km i szerokości do 31 km. Leży na wysokości 1028,5 m n.p.m. Zasolone (7,5 g/l, trochę mniej słona od wody w Bałtyku), woda smakiem, kolorem i wonią przypomina morską. Jest bardzo czyste, na jego brzegach nigdy nie było osiedli ludzkich. | |
| Czuluut gol – rzeka spływająca dolinami z Changaju, w centralnej Mongolii. Jest dopływem Ider gol. Ma 415 km długości. Szerokość przy ujściu do Ider gol wynosi ok. 80 m, maksymalna głębokość dochodzi do 3 m. Powierzchnia dorzecza to ok. 10 750 km². Zwykle zamarza od listopada do kwietnia. | |
| Dood Cagaan nuur (mong. Доод Цагаан нуур) – słodkowodne jezioro w północnej Mongolii, w Kotlinie Darchadzkiej. Jezioro o powierzchni 64 km², głębokości do 14 m, długości do 18 km i szerokości do 7 km. Leży na wysokości 1538 m n.p.m.. Połączone z jeziorem Targan nuur i zasilane wodami rzek Sziszged gol, Szarag gol oraz kilku mniejszych rzek. W wodach jeziora żyją sieje, tajmeny, liny i lipienie. | |
| Ojgon nuur – słone jezioro bezodpływowe w północnej Mongolii, w ajmaku dzawchańskim. Jezioro o powierzchni 61 km², głębokości do 8 m, długości do 18 km i szerokości do 8 km. Leży na wysokości 1664 m n.p.m. Na brzegach występują sołonczaki, brzegi południowe zabagnione. | |
| Telmen nuur – słone jezioro bezodpływowe w północno-zachodniej Mongolii, w ajmaku dzawchańskim, u południowych podnóży Bulnajn nuruu. Jezioro o powierzchni 194 km², głębokości do 27 m, długości do 16 km i szerokości do 28 km. Leży na wysokości 1789 m n.p.m. Zasilane wodami rzeki Choolojn gol. | |
| Terchijn Cagaan nuur (mong. Тэрхийн Цагаан нуур) – słodkowodne jezioro w środkowej Mongolii, w ajmaku północnochangajskim, u południowego podnóża Tarwagtaju. Leży na terenie Parku Narodowego Chorog-Terchijn Cagaan nuur. Jezioro o powierzchni 61 km², głębokości do 20 m, długości do 16 km i szerokości do 6 km. Leży na wysokości 2060 m n.p.m. Powstało w wyniku odcięcia koryta rzeki Terchijn gol przez gorącą lawę. | |
| Uws-nur (mong. Увс нуур, Uws nuur, ros. Убсу-Нур, Ubsu-Nur) – słone, bezodpływowe jezioro w północno-zachodniej Mongolii i południowo-wschodniej Rosji (niewielki, północny skrawek jeziora leży na terenie rosyjskiej Republiki Tuwy). Poprzez północną część jeziora przebiega granica rosyjsko-mongolska. Uws-nur jest największym jeziorem Mongolii. Leży na wysokości 753 m n.p.m. w Kotlinie Uwskiej, która stanowi północną część Kotliny Wielkich Jezior. | |