| Regiony, miasta, wsie na mapie Ukrainy (pierwsze 250 pozycji) |
|---|
| Aleksandria – miasto na Ukrainie nad rzeką Ingulec (prawy dopływ Dniepru). Liczba ludności: 90 tys. Założone na początku XVIII wieku jako Usówka. Wydobycie węgla brunatnego, produkcja brykietów, wytwórnia urządzeń górniczych. Miastem partnerskim jest Jarocin. |  |
| Aleksandria – wieś na Ukrainie w rejonie rówieńskim obwodu rówieńskiego. Liczy 2397 mieszkańców. W 1847 r. mieszkało tu 728 Żydów, natomiast w 1939 r. już 1700. Mieli swoją synagogę. Do 1942 roku stanowili oni 2/3 mieszkańców, pozostali to przeważnie Ukraińcy i Polacy oraz Czesi. W dniach 1-4 lipca 1941 r. miejscowi nacjonaliści ukraińscy dokonali pogromu. Zabito kilku Żydów, spalono synagogę, plądrowano żydowskie domy. | |
| Ałczewśk, – miasto na południowo-wschodniej Ukrainie, w obwodzie ługańskim, w Donieckim Zagłębiu Węglowym, oddalone 45 km od Ługańska. Od 1961 miasto trzy razy zmieniało nazwy. Od 1931 do 1961 nazywało się Woroszyłowsk (Ворошиловськ), później do 1992 Kommunarsk (Комунарськ), od 1992 nazywa się Ałczewśk. Obecnie ok. 113 000 mieszkańców. Miasto zostało założone w 1895 jako miejscowość mieszkalna dla pracowników tutejszej huty żelaza, przy węźle kolejowym Juriewka na kolei jekatierińskiej. | |
| Ałuszta miejscowość wypoczynkowa na Krymie, na Ukrainie. Miasto leży nad Morzem Czarnym, na trasie: Symferopol - Jałta. Ałuszta jest położona w dolinie rzek Ułu-Uzień i Demerdży otoczonej górami z dominujacymi szczytami Czatyr-Dahu i Demerdży. Pierwsze wzmianki o Ałuszcie pochodzą z VI w.n.e. Miasto należało do Bizancjum i nosiło nazwę Aluston (Αλουστον). Od XIII w. Ałuszta znajdowała się kolejno w rękach Tatarów krymskich, Genueńczyków, Turków, i na koniec Rosjan. | |
| Andruszówka – miasto na Ukrainie w obwodzie żytomierskim, siedziba władz rejonu andruszowskiego. Osada została założona w 1683. Według pamiętników Tadeusza Bobrowskiego w Andruszówce mieszkali Władysławostwo Kołyszkowie h. Denysko. Władysław był synem Benedykta. Prawa miejskie posiada od 1975, wcześniej miała statut osiedle typu miejskiego. Liczba mieszkańców: 17,9 tys.. Przypisy | |
| Antoniny – osiedle typu miejskiego na zachód od Konstantynowa w obwodzie chmielnickim. Obecnie w Republice Ukrainy. Około 2600 mieszkańców. Pierwotnie własność Lubomirskich, następnie Sanguszków i Potockich. Znajdował się tu pałac w stylu neobarokowym przebudowany według projektu architekta François Arveuf z wielką kolekcją obrazów m. in. Matejki, Fałata oraz porcelany i książek. W 1919 roku pałac został spalony przez żołnierzy bolszewickich. | |
| Bachmacz – miasto na Ukrainie w obwodzie czernihowskim, siedziba władz rejonu bachmaczackiego. Miasto zostało założone w latach 60.-70. XIX wieku, w związku z budową Kolei Kursko-Kijowskiej i Libawsko-Romieńskiej. W 2005 liczyło 20.300 mieszkańców. | |
| Bałaklija - miasto rejonowe na Ukrainie w obwodzie charkowskim, centrum rejonu bałaklijskiego. Leży nad rzeką Bałaklijka, 95 km na południowy wschód od Charkowa, na linii kolejowej Moskwa-Donbas. Liczy około 32 000 mieszkańców. W pobliżu miasta znajduje się duży zakład produkcji cementu. Miasto zostało założone w 1663 jako kozacka słoboda przez sotnika Jakiwa Czernihiwca. | |
| Bałta (ukr. Балта, dawny Józefgród) – miasto na Ukrainie nad rzeką Kodymą, w obwodzie odeskim. Była siedziba powiatu bałckiego, obecnie stolica rejonu bałckiego. W latach 1924-1929 stolica Mołdawskiej ASRR. Zamieszkana przez 19 tys. osób. Przemysł spożywczy i drzewny. Miasto założył Józef Lubomirski. | |
| Bar – miasto położone na Ukrainie, nad rzeką Rów, na Podolu, w obwodzie winnickim, siedziba władz rejonu barskiego. 17,2 tys. mieszkańców (2005). Miasto znane w historii Polski z zawiązania przez szlachtę związku znanego jako konfederacja barska. | |
| Baryszówka – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie kijowskim, siedziba władz rejonu baryszowskiego. Leży nad rzeką Trubiż. Miejscowość założona w 1125, w 2005 liczyła około 11 000 mieszkańców. | |
| Bełz – obecnie miasto na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, rejon sokalski, nad rzeką Sołokiją, dopływem Bugu, 2400 mieszkańców. Położony przy samej granicy z Polską. Lokacja miasta na prawie magdeburskim nastąpiła 5 października 1377 roku z nadania księcia Władysława Opolczyka. Bełz był stolicą Księstwa Bełskiego Rusi Czerwonej i województwa bełskiego I Rzeczypospolitej. Następnie został zajęty przez Austrię podczas I rozbioru Polski i wszedł w skład Królestwa Galicji i Lodomerii. | |
| Berdiańsk - miasto i port nad Morzem Azowskim, położony na Ukrainie w obwodzie zaporoskim. Liczba ludności: 115 000 Położenie geograficzne: 46°45'N 36°47'E Ośrodek przemysłowy, rafineria ropy naftowej. W mieście znajduje się państwowy uniwersytet pedagogiczny. Uzdrowisko z kąpielami błotnymi. Berdiańsk założony został w 1827 roku. | |
| Berezdów – wieś położona w obwodzie chmielnickim, rejonie sławuckim na Ukrainie. Berezdów jest zamieszkany przez 1250 mieszkańców. Znajdują się tu: szkoła, filia muzeum w Szepietówce, cerkiew prawosławna i 3 cmentarze: prawosławny, katolicki i żydowski. | |
| Bereźnica (ukr. Бережниця, także Bereżnica), wieś (dawniej miasto) na Ukrainie, na Polesiu, w obwodzie rówieńskim, w rejonie dąbrowickim. Liczy ok. 650 osób. W I Rzeczypospolitej należała do dóbr książąt Ostrogskich, Zasławskich a na końcu Czackich. Od 1831 roku własność rządowa. Do 1926 miasto, a następnie wieś w Polsce, w województwie poleskim/województwie wołyńskim, w powiecie sarneńskim. Miejscowość była siedzibą wiejskiej gminy Bereźnica. | |
| Biała Cerkiew (ukr. Бiла Церква, Biła Cerkwa) – miasto na Ukrainie, największe w obwodzie kijowskim, położone nad rzeką Roś w odległości 80 km na południe od Kijowa, dawna polska rezydencja magnacka. Do miasta należy również miejscowość Aleksandria z pięknym parkiem. Ośrodek przemysłowy, znajduje się tam fabryka opon, wyrobów gumowych i maszyn rolniczych. Miasto posiada uzdrowisko (wody radoczynne) i wyższą szkołę. | |
| Białogród nad Dniestrem − miasto w południowo-zachodniej Ukrainie, na Nizinie Czarnomorskiej, nad Limanem Dniestru, 18 km od Morza Czarnego, w obwodzie odeskim. Miasto liczy 51 tys. mieszkańców. Przemysł materiałów budowlanych, drzewny i spożywczy (rybny, mięsny). | |
| Bilcze Złote (ukr. Більче-Золоте) – wieś na Ukrainie, w obwodzie tarnopolskim, w rejonie borszczowskim, do 1945 w Polsce, w województwie tarnopolskim, w powiecie borszczowskim, siedziba gminy Bilcze Złote. W 1822 w Bilczu Złotym odkryto dwa stanowiska archeologiczne zasiedlane przez ludność kultury trypolskiej z epoki miedzi. | |
| Bohoduchiw - miasto na Ukrainie w obwodzie charkowskim, siedziba władz rejonu bohoduchiwskiego. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1662, prawa miejskie posiada od 1681. Miasto liczy 17 653 osoby (2007). | |
| Bohorodczany – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, siedziba rejonu bohorodczańskiego, do 1945 w Polsce, w województwie stanisławowskim, w powiecie stanisławowskim. Do 1932 Bohorodczany były siedzibą powiatu bohorodczańskiego. | |
| Bohusław – miasto na Ukrainie w obwodzie kijowskim, siedziba władz rejonu bohusławskiego. Leży nad rzeką Roś. W 2005 liczyło około 17 000 mieszkańców. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego. Miasto powstało w 1032. 20pxW Bohusławiu na górze był klasztor XX. Bazylianów, którzy w czasie rzezi Gonty ustąpili bez powrotu. Między Bohusławiem i Moszną – Kumyki pamiętne zwycięstwem nad Pawlukiem 1634 Mikołaja Potockiego. (... ) Starostą bohusławskim byli m. in. | |
| Borysław miasto w obwodzie lwowskim, w rejonie drohobyckim Ukrainy, nad rzeką Tyśmienicą. W okresie dwudziestolecia w granicach Polski w województwie lwowskim. 37 tys. mieszk. (2003). Ośrodek wydobycia ropy, gazu ziemnego i ozokerytu, przemysł chemiczny, porcelanowy, spożywczy i wytwórnia sztucznych diamentów. Węzeł drogowy. | |
| Boryspol – miasto na Ukrainie, w obwodzie kijowskim. Około 55 tys. mieszkańców. Mieści się tam międzynarodowy port lotniczy, który obsługuje większość ruchu lotniczego Kijowa, będący zarazem największym portem lotniczym w kraju. | |
| Bracław – osiedle typu miejskiego na zachodniej Ukrainie na Wyżynie Podolskiej nad Bohem, znajduje się w rejonie (powiecie) niemirowskim obwodu (województwa) winnickiego, liczy 7 tys. mieszkańców. Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z XII wieku. Od XIV w. Bracław znajdował się w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego, a po unii lubelskiej w 1569 wszedł w skład Korony Królestwa Polskiego, stając się stolicą utworzonego województwa bracławskiego. Był miastem królewskim. | |
| Bratkowice (ukr. Братковичі) – wieś na Ukrainie w rejonie gródeckim obwodu lwowskiego. Wieś liczy 1314 mieszkańców. W II Rzeczypospolitej do 1934 samodzielna gmina jednostkowa. Następnie należała do zbiorowej wiejskiej gminy Rodatycze w powiecie gródeckim w woj. lwowskim. Pod okupacją niemiecką w Polsce siedziba wiejskiej gminy Bratkowice. Po wojnie wieś weszła w struktury administracyjne Związku Radzieckiego. | |
| Brody, dawniej także Lubicz – obecnie miasto w obwodzie lwowskim Ukrainy nad Suchowólką, 17 tys. mieszkańców (2006). Do 1772 województwo ruskie, ziemia lwowska, powiat brodzki w Rzeczypospolitej. W latach 1772-1918 miasto powiatowe w Królestwie Galicji i Lodomerii pod zaborem austriackim. Od 1 listopada 1918 do maja 1919 pod zbrojną administracją ZURL. Od 1919 do 1945 ponownie w granicach Polski. Po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 okupowane przez Armię Czerwoną i anektowane przez ZSRR. | |
| Buczacz – miasto nad Strypą, w obwodzie tarnopolskim, siedziba rejonu buczackiego Ukrainy. Do 1945 w Polsce, w województwie tarnopolskim, siedziba powiatu buczackiego, dawna rezydencja magnaterii polskiej. | |
| Bursztyn – miasto na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie halickim, do 1945 w Polsce, w województwie stanisławowskim, w powiecie rohatyńskim, siedziba gminy Bursztyn. Bursztyn znajduje się w obwodzie iwanofrankiwskim, nad Gniłą Lipą. Liczy 15 tys. mieszkańców, dokładne dane o liczbie mieszkańców nie są znane ze względu na b. wysoki odsetek emigracji zarobkowej. Kościoły Minorytów z XVIII wieku, klasztor SS Miłosierdzia z roku 1802. | |
| Busk – miasto na Ukrainie i stolica rejonu w obwodzie lwowskim, nad Bugiem. 8,3 tys. mieszkańców (2006). Prawa miejskie nadane przez księcia mazowieckiego Siemowita w roku 1411, do agresji sowieckiej na Polskę 17.09.1939 województwo tarnopolskie, powiat kamionecki. W Busku rzeka Bug łączy się z rzeką Pełtwią, ze względu na dużą ilość odnóg Bugu i mostów miasto było nazywane galicyjską Wenecją. Oprócz starego centrum z rynkiem (renowacja 1999-2005 na 900-lecie Buska) do 1914 r. | |
| Busza – wieś na Ukrainie w rejonie jampolskim, obwodu winnickiego, przy ujściu rzeki Buszy do Morachwy. Należała do Lubomirskich, następnie do Kaczkowskich i Skąpskich, potem do Karola i Juliusza Orzechowskich. Miejsce podpisania Pokoju w Buszy w roku 1617. Wespazjan Kochowski pozostawił obszerny opis odbicia Buszy w roku 1654, streszczony przez SgKP. Według niego, broniący się w grodzie buntownicy zabili trębacza, wysłanego przez Stefana Czarneckiego z obietnicą łaski i niepamięci. | |
| Busztyno, ukr. Буштино, ros. Буштына, Busztyna, rus. Буштино, Буштина, węg. Bustyaháza, słow. i cz. Buštyno) – osiedle typu miejskiego w obwodzie zakarpackim w zachodniej Ukrainie. Liczba mieszkańców – 8 506 osób . Założone w połowie XIV w. Miasteczko leży w w miejscu gdzie łączą się rzeki Terebla oraz Cisa, w odległości 8 km od siedziby władz rejonowych miasteczka Tiacziw. | |
| Chersoń – miasto na południu Ukrainy, nad Dnieprem, stolica obwodu chersońskiego. 312 tys. mieszkańców. Port morski i rzeczny. 7 wyższych uczelni. W mieście znajduje się stacja kolejowa Chersoń. | |
| Chlebiczyn Leśny - wieś na Ukrainie w rejonie kołomyjskim obwodu iwanofrankowskiego. Wieś położona w odległości 8 km od stacji kolejowej Otynia oraz 25 km od Kołomyi. Liczy 2368 mieszkańców. | |
| Chmielnicki – miasto w zachodniej części Ukrainy, 230 km od granicy z Polską, nad Bohem. Stolica obwodu. Miasto liczy 246,8 tys. mieszkańców (2004). Płoskirów był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego. Około 100 km na północ od miasta znajduje się elektrownia jądrowa o mocy 2 GW. | |
| Chmielnik, miasto na Ukrainie, na Podolu, nad Bohem, w obwodzie winnickim, siedziba rejonu chmielnickiego, uzdrowisko. Chmielnik w latach 1434–1793 wchodził w skład Rzeczypospolitej będąc miastem królewskim. Prawa miejskie uzyskał w 1448. Król Zygmunt I Stary w 1518 roku odnowił prawa miejskie. W związku z tym, że miasto leżało na szlaku tatarskim, w 1518 roku hetman wielki koronny Jan Tarnowski wzmocnił stary zamek i otoczył miasto wałem. | |
| Chorużiwka - wieś w północno-wschodniej Ukrainie, w rejonie nedryhajliwskim obwodu sumskiego. Wieś liczy 813 mieszkańców, leży 111 metrów n.p.m.. 23 lutego 1954 roku urodził się tu Wiktor Juszczenko, w latach 2005 - 2010 prezydent Ukrainy. Z miejscowości pochodzi również Petro Juszczenko, jego brat i biznesmen. | |
| Chust - miasto powiatowe na Ukrainie, w obwodzie zakarpackim. 28,1 tys. mieszkańców (2012). Chust leży u ujścia Riki do Cisy, w Kotlinie Marmaroskiej. Przez miasto przebiega lokalna linia kolejowa z Użhorodu do miasta Tiacziw oraz droga regionalna R03 z Jaremczy do Mukaczewa, z którą łączy się droga regionalna R38 z Dołyny. | |
| Cybulów – osiedle typu miejskiego w rejonie monasteryszczeńskim obwodu czerkaskiego. Położony nad Cybulówką, dopływem Tykicza Uhorskiego. Starodawne dziedzictwo rodziny Jańczyńskich, potem kupiony przez Annę z Chodkiewiczów Korecką, siostrę Karola Chodkiewicza. Mocno zniszczony w czasie rebelii Chmielnickiego, został odbudowany dopiero w 1703. W 1725 r. od nowa nazywany „miasteczkiem”. Hipolit Rohoziński wzniósł w Cybulowie okazały pałac. | |
| Czemerowce – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie chmielnickim, siedziba władz rejonu czemerowieckiego. Miejscowość założona w 1565, prawa miejskie otrzymała w 1797, a status osiedla typu miejskiego w 1959 roku. W 2001 r. osiedle liczyło 5431 mieszkańców. Miejscowość leży na terenie parku narodowego „Podilśki Towtry”. | |
| Czerkasy – miasto w centralnej części Ukrainy. Stolica obwodu czerkaskiego. Leży nad Dnieprem oraz nad brzegiem Krzemieńczuckiego Zbiornika Wodnego utworzonego przez spiętrzenie wód rzeki. Miasto ma 293,3 tys. mieszkańców (2005). Założone prawdopodobnie w XIII w. na terenie Rusi Kijowskiej. Od XIV wieku w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego, w 1569 roku przyłączone do Korony Królestwa Polskiego. Były miastem królewskim . | |
| Czerwonogród – miasto na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, rejon sokalski, 15 km od granicy z Polską, u ujścia Sołokiji do Bugu. Do 17 września 1939 w woj. lwowskim w II RP, następnie do momentu umowy o zmianie granic z 1951 w woj. lubelskim. W latach 1934-51 siedziba polskiej gminy Krystynopol. Dawna rezydencja magnaterii polskiej. | |
| Czop - miasto na prawach powiatu w obwodzie zakarpackim Ukrainy. Leży na Nizinie Zakarpackiej, w miejscu największego zbliżenia rzek Latoricy i Cisy, w pobliżu zbiegu granic Ukrainy, Węgier i Słowacji. Czop liczy 8.592 mieszkańców (2012) - 40% stanowią Ukraińcy, 39,2% Węgrzy a 20,8% Romowie, Rosjanie, Słowacy, Białorusini i Żydzi. Stanowi ważny węzeł kolejowy - tu rozdzielają się linie kolejowe ze Lwowa do Koszyc i Budapesztu. | |
| Czornomorśke (do 1944 Ak-Meczet) - osiedle typu miejskiego w Autonomicznej Republice Krymu na Ukrainie, siedziba władz rejonu czornomorskiego. Status osiedla typu miejskiego posiada od 1957, liczy ponad 12 tysięcy mieszkańców. | |
| Czortków – miasto na Ukrainie, w obwodzie tarnopolskim, siedziba rejonu czortkowskiego, do 1939 w Polsce, siedziba powiatu czortkowskiego województwa tarnopolskiego. Czortków leży nad Seretem. Mały przemysł spożywczy i odzieżowy. | |
| Czuhujiw - miasto na wschodzie Ukrainy, w obwodzie charkowskim, siedziba władz rejonu czuhujiwskiego. Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z 1627 r. , jako o grodzie na południowej granicy carstwa rosyjskiego. Od połowy XVII wieku do 1765 r. było ono siedzibą pułku charkowskiego (starobielskiego). Przed II wojną światową w mieście działała akademia wojskowa. Czuhujiw jest także miejscem narodzin XIX wiecznego malarza Ilii Riepina. | |
| Demidówka - osiedle typu miejskiego na Ukrainie i stolica rejonu w obwodzie rówieńskim. 3,5 tys. mieszkańców (szacunek na 2006). Do 1942 roku Demidówka była zamieszkana głównie przez Żydów. W maju 1942 roku Niemcy utworzyli w miasteczku getto. Zlikwidowano je 8 października 1942 rozstrzeliwując około 600 Żydów. Zbrodni dokonało SD z Równego przy współudziale niemieckiej żandarmerii i ukraińskiej policji. | |
| Dnieprodzierżyńsk, ukr. Дніпродзержинськ - miasto na Ukrainie, w obwodzie dniepropietrowskim, ważny ośrodek przemysłu ciężkiego, w tym metalurgicznego. Liczba mieszkańców w 2001 wynosiła 255 841. Początkowo na miejscu dzisiejszego miasta znajdowała się wieś Kamienskoje, na terenie której w połowie XIX w. powstały zakłady hutnicze. | |
| Dniepropetrowsk, bardzo często stosowane Dniepropietrowsk, rzadko Dnipropetrowśk, w latach 1796-1802 Noworosyjsk, 1787-1796 oraz 1802-1926 ros. Екатеринослав (Jekatierinosław), ukr. Катеринослав (Katerynosław), współczesna nazwa potoczna Dniepr, ukr. Дніпропетровськ – miasto w pd. -środk. części Ukrainy, nad Dnieprem, vis-à-vis ujścia Samary. Położone na obu brzegach Dniepru, 1,038 mln mieszkańców (w 2008 roku), trzecie pod względem wielkości miasto Ukrainy, stolica obwodu dniepropetrowskiego. | |
| Dolina – miasto w państwie Ukraina w obwodzie iwanofrankiwskim. Do 1772 w granicach Rzeczypospolitej, w latach 1772-1918 roku - miasto powiatowe pod zaborem austriackim w Królestwie Galicji i Lodomerii w Cesarstwie Austriackim. W latach 1918-1939 - miasto powiatowe w województwie stanisławowskim w Rzeczypospolitej. Miastami partnerskimi Doliny są Nowa Sarzyna, Grodzisk Wielkopolski oraz Niemodlin. Rada Miejska Doliny nadała honorowe obywatelstwo miasta Doliny Stepanowi Banderze. | |
| Donieck (ukr. Донецьк, ros. Донецк, do 1924 Juzowka, od 1924 do 1961 Stalino) – miasto we wschodniej części Ukrainy, nad rzeką Kalmius (ukr. Кальміус). Stolica obwodu donieckiego. Główny ośrodek przemysłowy w Donieckim Zagłębiu Węglowym. Miasto ma 981 017 mieszkańców (2010), aglomeracja ma 1 566 000 mieszkańców (2004). Jest czwartym pod względem wielkości miastem na Ukrainie. Miasto ma charakter przemysłowy. Wraz z sąsiednimi ośrodkami miejskimi tworzy konurbację. | |
| Dopropole - miasto na Ukrainie w obwodzie donieckim, liczy około 35 000 mieszkańców. Miejscowość powstała w latach 40. XIX wieku jako chutor. Status miasta otrzymała w 1953. | |
| Drabiw - osiedle typu miejskiego w obwodzie czerkaskim Ukrainy. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1680, status osiedla typu miejskiego pochodzi z 1965. W 2007 miejscowość liczyła 6888 mieszkańców. | |
| Drużkiwka - miasto na Ukrainie w obwodzie donieckim, przy ujściu rzeki Krzywy Torec do Kazionnego Torca. Miasto liczące 65 tys. mieszkańców jest ośrodkiem przemysłu spożywczego, metalowego i maszynowego. Pierwsze wzmianki o miejscowości pojawiły się w 1781 roku. Drużkiwka prawa miejskie posiada od 1938 roku. W mieście znajduje się cerkiew, zbudowana w 1900 roku w stylu bizantyjsko-staroukraińskim. W mieście działa system komunikacji tramwajowej. | |
| Dublany – miasto położone 8 kilometrów na północny wschód od Lwowa, wcześniej wieś w powiecie lwowskim w Polsce, po raz pierwszy wspomniana w dokumentach w roku 1440. W 1967 r. Dublany otrzymały status wsi typu miejskiego, a w 1978 r. stały się miastem. W 1853 roku powstała tam 3 letnia średnia Szkoła Rolnicza, przekształcona w 1878 r. w Wyższą Szkołę Rolniczą, a następnie w 1902 r. w Akademię Rolniczą. | |
| Dunajowce - miasto na Ukrainie na Podolu, w obwodzie chmielnickim, centrum administracyjne rejonu dunajowieckiego. Miejscowość założona w 1403, status miasta od 1958. W 2001 miasto liczyło 16 448 mieszkańców. Nieistniejące budowle: pałac Krasińskich (wskazywany mylnie jako miejsce urodzin Zygmunta Krasińskiego) i klasztor kapucynów. W XVIII wieku ludność Dunajowiec stanowili Polacy i Żydzi, w XIX wieku napływ Niemców, Czechów i Rosjan. W mieście znajduje się muzeum historyczne. | |
| Dykańka – osiedle typu miejskiego w obwodzie połtawskim na Ukrainie, siedziba władz rejonu dykańskiego. Osada pochodzi z połowy XVII wieku, status osiedla typu miejskiego posiada od roku 1957. Atrakcją jest muzeum poświęcone twórczości Mikołaja Gogola, który akcję kilku swoich opowiadań ulokował w sielskim krajobrazie Dykańki. Zachowało się też kilkanaście XIX-wiecznych wiejskich chałup w charakterystycznych dla ukraińskiej wsi błękitnych kolorach. Dojazd - autobusami z Połtawy. | |
| Dymer, pol. Dymir – osiedle typu miejskiego w rejonie wyszogrodzkim obwodu kijowskiego na Ukrainie. W 2001 roku osiedle liczyło 5817 mieszkańców. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego. | |
| Głuchów − historyczne miasto w obwodzie sumskim na Ukrainie, ok. 100 km na północny wschód od Konotopu i na południe od pobliskiej granicy z Rosją, nad rzeką Esmań. Około 27 tys. mieszkańców , współrzędne geograficzne 51°41'N 33°54'E. Wzmiankowane w 1152 roku jako część księstwa czernihowskiego na Siewierzy, zniszczonego przez plemiona kumańskie, w późniejszym średniowieczu od roku 1252 stolica samodzielnego księstwa czernihowskiego zależnego od chanatu tatarskiego. Od ok. | |
| Gorłówka – miasto na wschodniej Ukrainie, w obwodzie donieckim, 283 tys. mieszkańców (1. IV.2010). Założone w 1779 roku. Prawa miejskie otrzymało w roku 1932. Ośrodek górniczy węgla kamiennego, przemysłu chemicznego i maszynowego. Ważny węzeł kolejowy. | |
| Grabowa - wieś w rejonie buskim obwodu lwowskiego, założona w 1500 r. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Grabowa w powiecie kamioneckim województwa tarnopolskiego. Wieś liczy 402 mieszkańców. | |
| Grzymałów – obecnie osiedle typu miejskiego w rejonie podwołoczyskim w obwodzie tarnopolskim Ukrainy nad rzeką Gniłą dopływem Zbrucza, przy drodze P118, założone na prawie magdeburskim, do 17 września 1939 w powiecie skałackim województwa tarnopolskiego w Polsce. Do 1772 roku: miasto w powiecie trembowelskim ziemi halickiej województwa ruskiego w I Rzeczypospolitej, do 1914 powiat skałacki. W roku 1913 miasto liczyło 4200 mieszkańców, w tym 670 Polaków, 830 Rusinów i 2700 Żydów. | |
| Halicz – miasto w w obwodzie iwanofrankowskim Ukrainy, nad Dniestrem. Liczy 6,4 tys. mieszkańców, dokładne dane o liczbie mieszkańców nie są znane ze względu na b. wysoki odsetek emigracji zarobkowej. Przemysł spożywczy, drzewny i materiałów budowlanych. | |
| Hoła Prystań - miasto na południu Ukrainy, w obwodzie chersońskim, na brzegu Dniepru. Centrum administracyjne rejonu hołoprystańskiego. 15,9 tys. mieszkańców. Prawa miejskie od 1958 roku. | |
| Horodenka – miasto i stolica rejonu w obwodzie iwanofrankowskim Ukrainy, 9,8 tys. mieszkańców (2001). W II Rzeczypospolitej stolica powiatu w województwie stanisławowskim. W sierpniu 1942 policja dokonała likwidacji getta w Horodence. Po poprzednich wywózkach do obozu w Bełżcu i rozstrzeliwaniach, pozostałych Żydów zgromadzono na rynku. Ustawiono ich w szeregu, następnie zażądano złożenia po 50 groszy na wykup naboi, którymi mają być zastrzeleni. | |
| Horodnia - miasto w obwodzie czernihowskim na Ukrainie, siedziba władz rejonu horodniańskiego. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z połowy XVI wieku, status miasta posiada od 1957. | |
| Horodyszcze – miasto w obwodzie czerkaskim na Ukrainie, siedziba władz rejonu horodyszczeńskiego. Pierwsza wzmianka o osadzie pochodzi z 1050, prawa miejskie uzyskało w 1956. Miasto leży nad rzeką Wilszanką - prawym dopływem Dniepru,. | |
| Hoszcza – osiedle typu miejskiego na Ukrainie i stolica rejonu w obwodzie rówieńskim. 5,0 tys. mieszkańców (szacunek na 2006). Miasto jest położone nad Horyniem. W przeszłości stanowiło jeden z ośrodków polskiego arianizmu. W 1600 w Hoszczy Gabriel Hojski założył szkołę ariańską i zbór. Funkcjonowały one do 1648, do wybuchu rebelii Chmielnickiego. W II poł. XIX wieku były widoczne jeszcze ruiny ariańskiej szkoły. Do 17 września 1939 roku miasto znajdowało się w ówczesnym pow. | |
| Huliajpole - miasto na Ukrainie w obwodzie zaporoskim, siedziba władz rejonu huliajpolskiego, liczy 17 tys. mieszkańców. Ośrodek przemysłu spożywczego. Miejsce narodzin Nestora Iwanowicza Machno, stolica Republiki Huliajpole w latach 1918 - 1919. | |
| Huta Połoniecka (ukr. Гута) – wieś na Ukrainie. Należy do rejonu buskiego w obwodzie lwowskim i liczy 244 mieszkańców. Za II Rzeczypospolitej do 1934 roku wieś stanowiła samodzielną gminę jednostkową w powiecie kamioneckim w woj. tarnopolskim. W związku z reformą scaleniową została 1 sierpnia 1934 roku włączona do nowo utworzonej wiejskiej gminy zbiorowej Grabowa w tymże powiecie i województwie. Po wojnie wieś weszła w struktury administracyjne Związku Radzieckiego. | |
| Huta Stepańska - wieś w rejonie kostopolskim obwodu rówieńskiego. W II Rzeczypospolitej miejscowość należała do gminy wiejskiej Stepań w powiecie rówieńskim, a od 1 stycznia 1925 r. kostopolskim województwa wołyńskiego. Wieś liczy 663 mieszkańców. | |
| Ilińce – miasto na Ukrainie w obwodzie winnickim, siedziba władz rejonu ilinieckiego, liczy 11 tys. mieszkańców. Ośrodek przemysłu spożywczego. Przez Kazimierza Jagiellończyka nadane wojewodzie Mienkowi. W 1801 W Ilińcach urodzili się Tomasz Padurra oraz Seweryn Goszczyński. | |
| Inkerman - miasto na Ukrainie, położone na Krymie, należące do miasta wydzielonego Sewastopol, położone 5 kilometrów na wschód od Sewastopola, liczy 10 tys. mieszkańców. W latach 1976-1991 nazywało się Biłokamiańsk. Na obrzeżach miasta znajdują się dwa zabytkowe kompleksy średniowieczne: twierdza Kałamita i zespół skalnych klasztorów Inkermanu. | |
| Irszawa - miasto powiatowe w obwodzie zakarpackim Ukrainy. 9.082 mieszkańców (2012). Leży na południowych stokach Karpat, nad rzeczką Irszawką, dopływem Borżawy. Lokalny ośrodek przemysłowy. Od 1982 posiada prawa miejskie. Pierwsza pisemna wzmianka o Irszawie pochodzi z 1341. W 1460 król Węgier nadał Irszawę wraz z okolicą miejscowemu rodowi szlacheckiemu Ilosvai, prawdopodobnie ruskiego pochodzenia. Przypisy Gazetteer | |
| Izmaił – miasto w południowo-zachodniej części Ukrainy, w obwodzie odeskim na brzegu Kilii. 80 400 mieszkańców (2003). Rosjanie stanowią 42,7% ludności miasta, Ukraińcy 38%, Bułgarzy 10% i Mołdawianie 4,3%. | |
| Jagodzin (ukr. Яготин - Jahotyn) – miasto na Ukrainie, w obwodzie kijowskim, siedziba władz rejonu jagodzińskiego. Leży na Nizinie Naddnieprzańskiej, nad rzeką Supij. Miejscowość założona w 1552, status miasta posiada od 1957. Ludność miasta liczyła w 2005 około 24 000 mieszkańców. | |
| Jaremcze – miasto na Ukrainie, na prawach rejonu, w obwodzie iwanofrankowskim, nad rzeką Prut, 66 km od Iwano-Frankowska, 525 m n.p.m. , 7,8 tys. mieszkańców (2001). Miasto partnerskie Namysłowa. Założone w 1787 roku, prawa miejskie nadane zostały w 1963 roku. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Jaremcze w powiecie nadwórniańskim województwa stanisławowskiego. | |
| Jarmolińce – osiedle typu miejskiego na Podolu w dawnym powiecie płoskirowskim, obecnie w obwodzie chmielnickim. Liczba mieszkańców w 2001 roku wynosiła 8 914. Osada, wzmiankowana w przywileju króla Polski Władysława Jagiełły z 1407, uzyskała prawo magdeburskie w 1455 roku. Rodzina Jarmolińskich wybudowała tu zamek, mający zabezpieczać okolicę przed napadami Tatarów. W XVIII - XIX wieku miasto znane było z manufaktur sukienniczych, garbarni, produkcji maszyn rolniczych i siodeł. | |
| Jasina – miasteczko w rejonie rachowskim obwodu zakarpackiego Ukrainy. Leży nad Czarną Cisą u podnóża Czarnohory i Świdowca, w Kotlinie Jasińskiej. Liczba mieszkańców - 8.006 osób (2003) z tego 900 Węgrów. Przez Jasinę przebiegają linia kolejowa i droga regionalna R03 z Rachowa do Jaremczy przez Przełęcz Jabłonicką. W Jasinie działa kilka niewielkich zakładów przetwórstwa drzewa, ale miejscowość opiera swój byt przede wszystkim na turystyce i wypoczynku. | |
| Jasionów (ukr. Ясенів) – wieś w rejonie brodzkim obwodu lwowskiego. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Jasionów w powiecie brodzkim województwa tarnopolskiego. Wieś liczy 1228 mieszkańców. | |
| Jaworów – miasto w obwodzie lwowskim, rejonie jaworowskim Ukrainy, na zachód od Lwowa, na Płaskowyżu Tarnogrodzkim, nad rzeką Szkło, siedziba władz rejonowych. Do 17 września 1939 miasto powiatowe w województwie lwowskim. Pod okupacją niemiecką w Polsce siedziba gminy Jaworów. Około 13 tys. mieszkańców. | |
| Jenakijewe, dawniej: 1928-1936 Rykowe, 1936-1944 Ordżonikidze – miasto na Ukrainie w obwodzie donieckim, w środkowej części Zagłębia Donieckiego, nad rzeką Krynka, założone 1883, prawa miejskie 1925, liczy 115 tys. mieszkańców. Duży ośrodek przemysłowy, górnictwo węgla, huta żelaza, zakłady koksochemiczne, cementownia. Według danych ze spisu powszechnego Ukrainy w 2001 roku 13,8% mieszkańców miasta używa języka ukraińskiego w życiu codziennym, natomiast ponad 86% używa języka rosyjskiego. | |
| Jezupol - miasteczko na zachodniej Ukrainie. Jezupol znajduje się w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie tyśmienickim, w międzyrzeczu rzek Dniestr i Bystrzyca. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Jezupol w powiecie stanisławowskim województwa stanisławowskiego. Miasteczko liczy sobie ok. 870 gospodarstw (3 tys. mieszkańców). Pierwszy zapis pisemny datowany 1435 r. Do 1597 r. nosiło nazwę pogańską Czeszybiesy. | |
| Kachowka – miasto na południu Ukrainy, w obwodzie chersońskim. 38,2 tys. mieszkańców. Ośrodek przemysłu maszynowego, metalowego, materiałów budowlanych i spożywczych. Do atrakcji turystycznych należy pomnik legendarnej taczanki. | |
| Kamianka – miasto w obwodzie czerkaskim Ukrainy, siedziba władz rejonu kamiańskiego. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z początku XVII wieku, prawa miejskie posiada od 1956. | |
| Kamieniec Podolski – miasto nad Smotryczem, w obwodzie chmielnickim, siedziba rejonu kamienieckiego Ukrainy, stolica Podola, stolica diecezji kamieniecko-podolskiej, uniwersytet, 93,3 tys. mieszk.. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego. Najcenniejszym zabytkiem Kamieńca jest zespół urbanistyczno-architektoniczny Starego Miasta i twierdzy w Kamieńcu Podolskim, zwana dawniej przedmurzem Chrześcijaństwa lub bramą do Polski. W XIX wieku śródmieście przeniesiono na Nowe Miasto. | |
| Kaniów – miasto na Ukrainie, w obwodzie czerkaskim, nad Zbiornikiem Kaniowskim na Dnieprze. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego. Liczba mieszkańców w 2003 wynosiła ok. 25 tys. | |
| Katerynopil - osiedle typu miejskiego w obwodzie czerkaskim na Ukrainie, siedziba władz rejonu katerynopilskiego. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1568 (nadanie prawa magdeburskiego), status osiedla typu miejskiego od 1965. W 2007 ludność miasta liczyła około 6100 osób. | |
| Kijów – stolica i największe miasto Ukrainy, nad rzeką Dniepr. | |
| Kirowohrad (ukr. Кіровоград, dawniej Jelizawietgrad, Zinowjewsk, Kirowo) – miasto w centralnej części Ukrainy, około 250 km na południe od Kijowa. Ma 239 tys. mieszkańców. Stolica obwodu kirowohradzkiego. Przez miasto przepływa rzeka Inguł. W przeszłości Kirowohrad nosił nazwę Jelizawietgrad, na cześć cesarzowej Elżbiety, założycielki Wojskowej Szkoły Kadetów, mieszczącej się w tym mieście. | |
| Kisielin – wieś w rejonie łokaczyńskim obwodu wołyńskiego Ukrainy. Zamieszkuje ją 331 osób. Kisielin założono w 1451 r. W 1545 r. był własnością Piotra Kierdejowicza Mylskiego, a w 1570 r. Olizara Kierdeja. Później własność rodziny Kisielów – w 1625 r. Ostafi Kisiel był rządcą szkoły, w której krzewiono idee arianizmu. Wojewoda Adam Kisiel był ostatnim prawosławnym senatorem I Rzeczypospolitej. | |
| Klesów - osiedle typu miejskiego na Ukrainie w rejonie sarneńskim obwodu rówieńskiego. Liczba mieszkańców: 4 595 mieszkańców (2001) Położenie geograficzne: 51°20' N, 26°56' E Przed 1939 rokiem miasto należało do Polski. Za II RP miejscowość była siedzibą wiejskiej gminy Klesów. Ukraińcy stanowili większość ludności. Podczas II wojny światowej mieszkańców Klesowa narodowości żydowskiej spotkała zagłada. | |
| Kobyłecka Polana – osiedle typu miejskiego w rejonie rachowskim obwodu zakarpackiego Ukrainy. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1672, status osiedla typu miejskiego posiada od 1971. Obecnie osiedle liczy około 3400 mieszkańców. | |
| Koktebel – osiedle typu miejskiego, należące do Autonomicznej Republiki Krymu, podlegające pod teodozijską radę miejską. Koktebel jest najbardziej na wschód wysuniętym fragmentem tzw. Ju-Be-Ka (ros. Южный Берег Крыма - czyt. Jużnyj Bierieg Kryma - Południowy Brzeg Krymu). Sama nazwa Koktebel (dokładnie Kok-tepe-el) oznacza w języku tureckim Kraj Błękkitnich Szczytów. Miejscowość cieszy się zasłużoną opinią oazy zacisznego luksusu, jest miejscem wypoczynku aktorów, pisarzy, malarzy. | |
| Kolczyno – osiedle typu miejskiego w rejonie mukaczewskim obwodu zakarpackiego Ukrainy. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1430, status osiedla typu miejskiego posiada od 1971. Obecnie osiedle liczy około 4400 mieszkańców. | |
| Kołomyja – miasto w obwodzie iwanofrankiwskim Ukrainy, siedziba rejonu kołomyjskiego, do 1945 w Polsce, w województwie stanisławowskim, siedziba powiatu kołomyjskiego i gminy Kołomyja. Kołomyja leży nad Prutem. | |
| Konotop - miasto w północno-wschodniej Ukrainie, w obwodzie sumskim, 250 km od ukraińskiej stolicy Kijowa i 125 km od Sumów. Miasto znane jest z bitwy pod Konotopem która rozegrała się tutaj w dniach 7-8 lipca 1659 roku. | |
| Konstantynówka - miasto w obwodzie donieckim na Ukrainie. Założone w 1870, w 1932 uzyskała prawa miejskie. Rozwinęła się szczególnie w końcu XIX wieku w wyniku przyspieszonego rozwoju gospodarczego Rosji w tym okresie. W 1880 uzyskała połączenie kolejowe, w następnych latach powstały liczne fabryki, w tym budowane przez inwestorów belgijskich. W 2004 liczyła 95 tys. mieszkańców. W 1906 w Konstantynówce urodził się Stefan Zbigniew Różycki - polski geolog i geograf, profesor. | |
| Korsuń Szewczenkowski, do 1944 Korsuń, ukr. Корсунь-Шевченківський – miasto na Ukrainie, stolica rejonu w obwodzie czerkaskim. Dawna polska rezydencja magnacka. Leży nad rzeką Roś. Liczy 18,6 tys. mieszkańców (2005). Pierwsze wzmianki pochodzą z XII wieku. Osada została doszczętnie zniszczona przez nawałę mongolską w 1240. W miejscu tym niemal 350 lat później król Polski Stefan Batory założył miasto i nadał mu prawa magdeburskie. Po najazdach Tatarów w rękach Wiśniowieckich. | |
| Kosów, do 1945 Kosów Huculski – miasto na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, siedziba rejonu kosowskiego, do 1945 w Polsce, w województwie stanisławowskim, siedziba powiatu kosowskiego. Kosów leży nad Rybnicą. | |
| Kowel – miasto na Ukrainie, w obwodzie wołyńskim, siedziba rejonu kowelskiego, do 1945 w Polsce, w województwie wołyńskim, siedziba powiatu kowelskiego. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego. Leży na głównej drodze między Warszawą a Kijowem, około 65 km od granicy polsko-ukraińskiej. | |
| Kramatorsk - miasto we wschodniej Ukrainie, w obwodzie donieckim, nad rzeką Kazionny Torec. Około 200 tys. mieszkańców. Powstało w 2 połowie XIX wieku. i rozwinęło się w związku z budową w 1897 huty żelaza. Jeden z ważniejszych ośrodków przemysłu maszynowego Ukrainy (m. in. urządzenia dla hutnictwa i górnictwa, obrabiarki), ponadto przemysł koksochemiczny, materiałów budowlanych, węzeł kolejowy. | |
| Krasnohrad (ukr. Красноград, dawniej Bilowska, Konstantynohrad) - miasto na Ukrainie, w obwodzie charkowskim, siedziba władz rejonu krasnohradzkiego. Miasto zostało założone jako Forteca Bilowska w latach 1731-1733, jako fragment linii obronnej, przebiegającej od Dniepru do Dońca. W 1784 przemianowane na Konstantynohrad, prawa miejskie nadano w 1797, w 1922 przemianowane na Krasnohrad. Ludność miasta w 1992 liczyła 27 600 mieszkańców. | |
| Krasnoperekopsk – miasto ukraińskie, położone na Przesmyku Perekopskim, stolica regionu krasnoperekopskiego. Założone w 1932, jako osiedle pracowników fabryki bromu. Prawa miejskie uzyskało w 1966. Liczy około 33 000 mieszkańców, z czego ponad połowa to Rosjanie, nieco mniej jest Ukraińców, mieszka tu również około 1100 Tatarów krymskich. W mieście znajduje się największa fabryka sody na Ukrainie. Przez miasto przebiega linia łącząca Krym z miastem Chersoń. | |
| Krzemieniec, Krzemieniec Wołyński – miasto w obwodzie tarnopolskim, rejonie krzemienieckim Ukrainy, u podnóża Wzgórz Krzemienieckich na Wołyniu. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego. | |
| Krzemieńczuk — miasto w środkowej części Ukrainy, w obwodzie połtawskim, port nad Dnieprem. Około 248 tys. mieszkańców. Od 2004 jest miastem bliźniaczym Bydgoszczy. W Krzemieńczuku urodził się polski malarz Konrad Krzyżanowski. Miasto rodzinne Dymitra Tiomkina twórcy muzyki do min. W samo południe z Garym Cooperem | |
| Krzywy Róg – miasto we wschodniej Ukrainie, w obwodzie dniepropetrowskim. Ludność 657,7 tys.. Miasto zostało założone w XVII wieku. Szybki rozwój datuje się od 1881, w związku z rozpoczęciem eksploatacji rud żelaza. Obecnie - ważny ośrodek przemysłu wydobywczego (eksploatacja złóż rud żelaza), metalurgicznego (hutnictwo żelaza), stanowi centrum tzw. Zagłębia Krzyworoskiego. Także ośrodek przemysłu spożywczego i maszynowego. Ważny węzeł kolejowy. | |
| Krzyżopol (ukr. Крижо́піль - Kryżopil') - osiedle typu miejskiego w obwodzie winnickim na Ukrainie, siedziba władz rejonu kryżopilskiego. Miejscowość powstała w 1866, status osiedla typu miejskiego od 1938. Ludność liczy około 9500 osób. W miejscowości tej urodził się Władysław Jaxa-Rożen - polski inżynier rolnik, generał brygady Wojska Polskiego, uczestnik walk o niepodległość Polski w I wojnie światowej oraz wojnie polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej. | |
| Kułykiwka - osiedle typu miejskiego w obwodzie czernihowskim Ukrainy, siedziba władz rejonu kułykiwskiego. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1650, status osiedla typu miejskiego posiada od 1960. Miejscowość liczy około 5800 mieszkańców. | |
| Kuźniecowsk - miasto w obwodzie rówieńskim Ukrainy, liczy około 40 tys. mieszkańców. Ośrodek przemysłu spożywczego. Leży nad rzeczką Styr. Do 1973 wieś Warasz, przed wojną w gminie Rafałówka. Od 1984 miasto. Władze miejskie rozważały przywrócenie dawnej nazwy . Nieopodal miasta znajduje się jedna z 4 czynnych elektrowni atomowych na Ukrainie Rówieńska Elektrownia Atomowa. Rada Miejska Kuźniecowska nadała honorowe obywatelstwo miasta Kuźniecowsk Stepanowi Banderze. | |
| Kwasiłów – osiedle typu miejskiego w rejonie rówieńskim obwodu rówieńskiego, nad rzeką Uście, założone w 1868 r. W II Rzeczypospolitej miejscowość należała do gminy wiejskiej Równe w powiecie rówieńskim województwa wołyńskiego. Osiedle liczy 7478 mieszkańców. | |
| Leszniów - wieś (dawniej miasteczko) na Ukrainie w obwodzie lwowskim. Liczy niecałe 1200 mieszkańców. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Leszniów w powiecie brodzkim w województwie tarnopolskim. W 1921 roku liczył 1472 mieszkańców . Przypisy | |
| Lisiczańsk - miasto na Ukrainie w obwodzie ługańskim, nad Dońcem, założone 1710, prawa miejskie posiada od 1938. Liczy 128 500 mieszkańców. Wydobycie węgla kamiennego, przemysł chemiczny, szklarski, muzeum. | |
| Lubitów - wieś w rejonie kowelskim obwodu wołyńskiego. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Lubitów w powiecie kowelskim województwa wołyńskiego. Wieś liczy 1436 mieszkańców. Przypisy | |
| Lwów (dawna nazwa form. Królewskie Stołeczne Miasto Lwów), ukr. Львів (Lwiw), ros. Львов (Lwow), niem. Lemberg, łac. Leopolis, jidysz לעמבערג,לעמבעריק (Lemberg, Lemberik), orm. Լվով (Lwow) – miasto i stolica obwodu lwowskiego Ukrainy. Lwów jest położony na pograniczu wschodniego Roztocza i Wyżyny Podolskiej, nad rzeką Pełtwią. Jest ważnym ośrodkiem przemysłowym, węzłem lotniczym, kolejowym i drogowym. | |
| Ładyżynka – wieś sołecka na Ukrainie w rejonie humańskim obwodu czerkaskiego. Leży u zbiegu rzek Ropotuchy i Jatrani, przy drodze magistralnej M05 Kijów–Odessa, ok. 26 km na południe od Humania. | |
| Łozowa - miasto na Ukrainie w obwodzie charkowskim, siedziba władz rejonu łozowskiego. Liczy 64 tys. mieszkańców. Ośrodek przemysłu spożywczego. Obok miasta znajduje się wielki arsenał armii ukraińskiej, w którym 27 sierpnia 2008 wybuchł pożar. | |
| Łubnie – miasto na Ukrainie, nad Sułą, w obwodzie połtawskim, siedziba rejonu łubieńskiego, ok. 52,2 tys. mieszk. Dawna polska rezydencja magnacka, siedziba książąt Wiśniowieckich, w tym sławnego księcia Jeremiego. | |
| Łuck – miasto na Ukrainie, stolica obwodu wołyńskiego, siedziba rejonu łuckiego, do 1945 w Polsce, stolica województwa wołyńskiego, siedziba powiatu łuckiego. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego. Łuck leży nad Styrem. | |
| Ługańsk – miasto we wschodniej części Ukrainy, przy granicy z Rosją. Stolica obwodu ługańskiego. Leży w Donieckim Zagłębiu Węglowym. Duży ośrodek przemysłu ciężkiego, znany między innymi z wielkiej fabryki lokomotyw spalinowych (Łuhanśkyj Tepłowozobudiwnyj Zawod), oraz dużej fabryki amunicji. Założony w 1795, gdy powstała tu pierwsza w południowej Rosji huta żelaza. W 1882 uzyskał prawa miejskie. W latach 1942-1943 pod okupacją niemiecką. | |
| Łużany – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w rejonie kicmańskim obwodu czerniowieckiego. W 1968 miejscowość otrzymała status osiedla typu miejskiego. W 2004 ludność osiedla liczyła 4744 mieszkańców. | |
| Łymanśke - osiedle typu miejskiego w rejonie rozdilniańskim obwodu odeskiego Ukrainy. Miejscowość założona w 1798 roku, zamieszkana przez około 7,5 tys. osób. Od 1957 roku posiada status osiedla. | |
| Łysianka (także Lisianka) - osiedle typu miejskiego w obwodzie czerkaskim Ukrainy, siedziba władz rejonu łysiańskiego. Leży na Wyżynie Naddnieprzańskiej, w dolinie rzeki Hnyłyj Tykycz. Miejsce bitwy w 1674 roku. 20pxZwinogródka i Lisianka są znane z fundacyi nowych katolickich. (... ) W Lisiance był klasztór XX. Fanciszkanów, fundacyi książąt Jabłonowskich. | |
| Makarów – osiedle typu miejskiego w obwodzie kijowskim na Ukrainie, siedziba władz rejonu makarowskiego, leżące nad rzeką Zdwiż. W 1768 podczas koliszczyzny kozacy wymordowali w mieście całą szlachtę polską i tutejszych Żydów. Status osiedla typu miejskiego posiada od roku 1956. Przypisy | |
| Małyńsk – wieś na Ukrainie w obwodzie rówieńskim, w rejonie bereźneńskim. W 2001 roku liczyła 1700 mieszkańców. Miejscowość powstała na bazie osady budowniczych linii kolejowej Równe-Wilno ukończonej w 1905 roku. Jej nazwa pochodzi od nazwiska miejscowego magnata - Małyńskiego. W osadzie mieszkali głównie robotnicy pracujący w tartaku eksploatującym okoliczne lasy, smolarni i innych zakładach. Po rewolucji 1905 roku do pracy w nich zesłano do Małyńska wielu rewolucjonistów. | |
| Mangup - średniowieczne miasto-twierdza w zachodniej części Krymu na Ukrainie w pobliżu Bakczysaraju. Było największym skalnym miastem Krymu, zajmowało 90 ha powierzchni. Zbudowano je na płaskowyżu, z trzech stron ograniczonym urwiskami o wysokości 70 m, a z czwartej strony trzema głębokimi wąwozami. Leży na wysokości 584 m n.p.m. W początkowym okresie Mangup nazywano Doros, a w XIV - XV w. - Teodoro. Założone pod koniec VI w. n.e. | |
| Mańkówka – osiedle typu miejskiego w obwodzie czerkaskim Ukrainy. Siedziba władz rejonu mańkiwskiego. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1622. Obecnie liczy około 10 tysięcy mieszkańców. | |
| Mariupol – miasto portowe położone we wschodniej części Ukrainy, w obwodzie donieckim nad brzegiem Morza Azowskiego przy ujściu rzeki Kalmius (ukr. Кальміус). Ważny ośrodek portowy i przemysłowy na Ukrainie. W mieście znajdują się 2 duże kombinaty metalurgiczne: Mariupolski Kombinat Metalurgiczny imienia Ilicza i Azowstal. Miasto zostało założone w 1778 pod nazwą Pawłowsk, na miejscu ufortyfikowanego posterunku Kozaków zaporoskich z XVI w. | |
| Markopol - wieś (dawniej miasteczko) na Ukrainie w obwodzie lwowskim. Liczy ok. 700 mieszkańców. Za II Rzeczypospolitej Markopol należał do powiatu zborowskiego w województwie tarnopolskim. 15 czerwca 1934 Markopol przeniesiono do powiatu brodzkiego. W 1921 roku liczył 1111 mieszkańców. | |
| Mikołajów – miasto w południowej części Ukrainy, ważny port i ośrodek przemysłu stoczniowego, położone nad Bohem niedaleko jego ujścia do Morza Czarnego, nieco na północ od miasta do Bohu wpada rzeka Inguł. Stolica obwodu mikołajowskiego. Ma 506 381 mieszkańców (2008). | |
| Mikulińce (ukr. Мику́линці) osiedle typu miejskiego w rejonie trembowelskim obwodu tarnopolskiego, 18 km na południe od Tarnopola, nad rzeką Seret na Podolu. Miejscowość liczy ok. 3400 mieszkańców i rozciąga się na obszarze 4 km². Mikulińcom administracyjnie podlegają także: Wola (do 1939 r. Wola Mazowiecka), Konopkówka i Krzywki (ukr. Воля, Конопківка, Кривки). W okolicy znajduje się stacja kolejowa Mikulińce-Strusów, na linii z Tarnopola do Kopyczyniec. | |
| Miżhirja (do 1953 Wołowe), ukr. Міжгір'я, ros. Межгорье, Mieżgorje, rus. Межгорьє, Воловоє (Поле), Воловвый, Волове, węg. Ökörmező, słow. i cz. Volové, Mežhorje) – osiedle typu miejskiego w obwodzie zakarpackim w zachodniej Ukrainie. Liczba mieszkańców – 9.656 osób, powierzchnia - 6,63 km². Założone w 1415. W 1910 3,6 tys. mieszkańców, z czego 2,7 tys. Rusinów, 0,7 tys. Niemców i 0,2 tys. Węgrów. Miasteczko leży w górach, w dolinie Riki, dzielącej pasma Połoniny Borżawy i Połoniny Czerwonej. | |
| Młynów – osiedle typu miejskiego na Ukrainie i stolica rejonu w obwodzie rówieńskim. Liczy 8,2 tys. mieszkańców (szacunek na 2006). Obecnie w skład osiedla wchodzi dawne miasteczko Murawica. | |
| Morszyn – miasto na Ukrainie w obwodzie lwowskim, liczy 6 400 mieszkańców. W 1924 r. Morszyn został uznany za uzdrowisko posiadające charakter użyteczności publicznej. Za II Rzeczypospolitej do 1934 samodzielna gmina jednostkowa. Następnie należała do zbiorowej wiejskiej gminy Morszyn w powiecie stryjskim w woj. stanisławowskiem, której była siedzibą. Po wojnie wieś w wyniku zmiany granic została przyłączona do Ukraińskiej SRR. | |
| Mukaczewo - miasto powiatowe w obwodzie zakarpackim Ukrainy. Liczba mieszkańców - 82,3 tys. 2001, powierzchnia - 28 km². Mukaczewo leży nad Latoricą, na Nizinie Zakarpackiej. Składa się z sześciu dzielnic - Roswyhow, Pidmonastyrie, Pałanok, Pidzamok, Pidhorod i Mukaczewo-centrum. Obecnie miasto zamieszkują głównie Ukraińcy (60%), Węgrzy i Rosjanie. W Mukaczewie mieści się wydział Uniwersytetu Podkarpackiego. | |
| Myrhorod – miasto w obwodzie połtawskim na Ukrainie, centrum administracyjne rejonu myrhorodzkiego. Miejscowość powstała na przełomie XII i XIII wieku, jako strażnica na wschodnich granicach Rusi Kijowskiej. Miasto liczy 42 700 mieszkańców. Miastem partnerskim Myrhorodu jest polski Zgorzelec. | |
| Narkewyczi – osiedle typu miejskiego na Ukrainie w rejonie wołoczyskim obwodu chmielnickiego, sąsiaduje z Czarnym Ostrowem. Miejscowość założona w latach pięćdziesiątych XX wieku jako Jasne. | |
| Narodyczi - osiedle typu miejskiego w obwodzie żytomierskim na Ukrainie, siedziba władz rejonu narodyckiego. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1545. Leży nad rzeką Uż, liczy około 10 000 mieszkańców. | |
| Nedryhajliw - osiedle typu miejskiego w obwodzie sumskim Ukrainy, siedziba władz rejonu nedryhajliwskiego. Status osiedla typu miejskiego posiada od 1958. Liczy ponad 6 tysięcy mieszkańców. | |
| Niemirów - miasto na Ukrainie, siedziba władz rejonu niemirowskiego w obwodzie winnickim. Ludność - 9 000 mieszkańców. Pierwsza wzmianka z 1506. W 1890 w Niemirowie urodził się Konstanty Maciejewicz - polski kapitan żeglugi wielkiej, ostatni komendant Lwowa i pierwszy komendant Daru Pomorza. Miasto jest siedzibą wielkiego koncernu Nemiroff, płacącego największe podatki w obwodzie winnickim. | |
| Nieżyn – miasto na północnej Ukrainie, w obwodzie czernihowskim, nad rzeką Oster. Około 73,94 tys. mieszkańców. Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z 1147, pod nazwą Unenezh. W czasach I Rzeczypospolitej, Nieżyn otrzymał prawo magdeburskie w 1625 roku. | |
| Nikopol - miasto w południowej części Ukrainy, w obwodzie dniepropietrowskim, port nad Dnieprem. Około 128,9 tys. mieszkańców. Wraz z miastami: Ordżonikidze i Marganiec oraz osadą Tomakiwka wchodzi w skład Aglomeracji Nikopolskiej. Nikopol słynie z wydobycia rud manganu i hutnictwa żelaza. | |
| Nowogród Siewierski – miasto nad Desną, położone w obwodzie czernihowskim Ukrainy, ludność 15 000 mieszkańców. Stolica rejonu nowogrodzkiego. Historyczna stolica ziemi siewierskiej. | |
| Nowogród Wołyński, do 1796 oficjalnie, a później potocznie Zwiahel - miasto rejonowe we wschodniej części obwodu żytomierskiego Ukrainy nad rzeką Słucz. Główną atrakcją turystyczną jest dzwon, który informował o wpłynięciu do miasta statku oraz o tym, że będzie od niego pobierane cło. Dzwon znajduje się obok resztek twierdzy. Nowogród Wołyński był miejscem urodzin ukraińskiej poetki - Łesi Ukrainki. Tam również znajduje się jej muzeum. | |
| Nowojaworowsk – miasto w obwodzie lwowskim, w rejonie jaworowskim Ukrainy, na Płaskowyżu Tarnogrodzkim. Liczy 26 483 mieszkańców. Założone w roku 1965. Rada Miejska Nowojaworowska w 2011 roku nadała honorowe obywatelstwo miasta Nowojaworowska Stepanowi Banderze i Romanowi Szuchewyczowi. Utworzona przez Stepana Banderę frakcja OUN-B ponosi odpowiedzialność za zorganizowane ludobójstwo polskiej ludności cywilnej na Wołyniu i Małopolsce Wschodniej. | |
| Nowomalin – wieś na Ukrainie w rejonie ostrogskim, obwodu rówieńskiego. W Nowomalinie w 1938 urodził się Krzysztof Dowgiałło - polski polityk, architekt, działacz opozycji w okresie PRL, poseł na Sejm X kadencji. | |
| Nowowołyńsk – miasto położone w zachodniej części Ukrainy, w Obwodzie wołyńskim. Liczy ok. 57 tys. mieszkańców, leży przy drodze Р15. Ośrodek wydobycia węgla kamiennego w Lwowsko-Wołyńskim Zagłębiu Węglowym Zostało założone w 1951, prawa miejskie uzyskało w 1957. Jest miastem partnerskim Biłgoraja, Rymanowa i gminy Jaraczewo. | |
| Ochtyrka, Achtyrka (ukr. Охтирка – Ochtyrka, ros. Ахтырка – Achtyrka) - miasto na Ukrainie, nad Worsklą, siedziba władz rejonu ochtyrskiego. Założone w 1641 r. , prawa miejskie od 1703 r. Liczba mieszkańców: 50,400, 53,000 25,965, 17,411. | |
| Oczaków – miasto w obwodzie mikołajowskim Ukrainy, siedziba rejonu oczakowskiego. Ludność 16 900. Położony na półwyspie w estuarium Dniepru. Dawniej stolica jednego z sandżaków imperium osmańskiego. | |
| Orzew - osiedle typu miejskiego w rejonie rówieńskim obwodu rówieńskiego Ukrainy. W II Rzeczypospolitej miejscowość należała do gminy Klewań powiatu rówieńskiego województwa wołyńskiego. Miejscowość powstała w XVI wieku. Leży u ujścia rzeki Uście do Horynia. Status osiedla typu miejskiego otrzymała w 1959. W miejscowości znajduje się stacja kolejowa i kombinat drzewny. W 2001 liczyła 4202 mieszkańców. | |
| Palikrowy – wieś na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie brodzkim, do 1945 w Polsce, w województwie tarnopolskim, w powiecie brodzkim, w gminie Podkamień. W 1944 4 Pułk Policji SS, 14 Dywizja Grenadierów SS oraz bojówki Ukraińskiej Powstańczej Armii dokonały zbrodni na miejscowej ludności polskiej. 15px Osobny artykuł: zbrodnia w Palikrowach. | |
| Partenit – osiedle typu miejskiego na południowym brzegu Krymu. Administracyjnie podlega ałusztańskiej Radzie Miejskiej. Osiedle znajduje się w dolinie zamkniętej między morzem i górami. Na zachodzie oddzielone jest przez Ajudah od osiedla Gurzuf. Dzień Osiedla oraz Dzień św. Jana Gockiego są obchodzone 9 lipca. | |
| Peczeniżyn (ukr. Печеніжин) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie kołomyjskim, do 1945 miasto w Polsce, w województwie stanisławowskim, w powiecie kołomyjskim, siedziba gminy Peczeniżyn. | |
| Pereczyn – miasto na Ukrainie, w obwodzie zakarpackim, u ujścia rzeczki Turia do rzeki Uż, siedziba rejonu pereczyńskiego. Leży między masywem Poprzecznego a pasmem Makowicy w Bieszczadach Wschodnich. 6.557 mieszkańców [2012 2012]. Ośrodek lokalnego przemysłu drzewnego i spożywczego. Przez Pereczyn przebiegają droga regionalna H13 i linia kolejowa z Użhorodu do Sambora przez Przełęcz Użocką. Pereczyn został założony w XIV wieku. Pierwsza pisemna wzmianka o mieście pochodzi z 1427. | |
| Perejasław Chmielnicki, do 1943 Perejasław, ukr. Переяслав-Хмельницький, trb. Perejasław-Chmelnyćkyj – miasto rejonowe na Ukrainie, niedaleko Kijowa, nad rzeką Trubecz, 31 tys. mieszkańców, liczne zabytki cerkiewne i cytadela. | |
| Perekop – wieś ukraińska, położona na Przesmyku Perekopskim, w rejonie armiańskim. Jest najdalej na północ położoną miejscowością Krymu. Ze względu na swoje położenie, Perekop zawsze odgrywał dużą rolę strategiczną. Data jego założenia jest nieznana, lecz istnieją przekazy pisemne, wedle których istniał już w I wieku. Dawniej był miastem targowym, znaczącym w handlu solą. Twierdza perekopska osłaniała cały półwysep od północy. | |
| Podkamień – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie brodzkim, do 1945 w Polsce, w województwie tarnopolskim, w powiecie brodzkim, siedziba gminy Podkamień. Podkamień leży 5 km od Załoziec, w pobliżu Poczajowa, między Brodami a Krzemieńcem. | |
| Pohost Zarzeczny - osiedle typu miejskiego w obwodzie rówieńskim Ukrainy, siedziba władz rejonu zarzeczneńskiego. Miejscowość założona w 1480. Status osiedla typu miejskiego posiada od 1959. 6,6 tys. mieszkańców (szacunek na 2006). | |
| Pryłuki, dawniej także Pryłuka – miasto na północnej Ukrainie, w obwodzie czernihowskim, w rejonie pryłuckim, nad rzeką Udaj. Około 64,9 tys. mieszkańców. Miasto partnerskie Ostrołęki i Kościerzyny. W 1881 urodził się tutaj Feliks Bołsunowski - polski dowódca wojskowy, pułkownik pilot i obserwator balonowy Wojska Polskiego II RP. | |
| Prymorsk - miasto na Ukrainie w obwodzie zaporoskim, siedziba władz rejonu prymorskiego. Liczy około 12 tys. mieszkańców. Ośrodek przemysłu spożywczego. Leży nad Zatoką Berdiańską Morza Azowskiego. | |
| Przewłoczna – wieś w rejonie buskim obwodu lwowskiego Ukrainy. Do scalenia w 1934 r. w II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej w powiecie złoczowskim województwa tarnopolskiego. | |
| Puków - wieś w rejonie rohatyńskim obwodu iwanofrankowskiego, założona w 1419 r. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Puków w powiecie rohatyńskim województwa stanisławowskiego. Wieś liczy 1052 mieszkańców. | |
| Putyła – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie czerniowieckim, siedziba władz rejonu putylskiego. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1501. W 1965 ludność osiedla liczyła 2900 mieszkańców. | |
| Rachów – miasto powiatowe w obwodzie zakarpackim Ukrainy. Liczba mieszkańców - 17,0 tys. (2010), powierzchnia - 5,24 km. Leży na wysokości 430 m n.p.m. , na południowych stokach Beskidów Połonińskich, w dolinie Cisy, u zbiegu tworzących ją Czarnej i Białej Cisy, między pasmami Świdowca i Czarnohory. Według ukraińskiego spisu powszechnego Rachów jest zamieszkany głównie przez Ukraińców (76%), liczni są Węgrzy (12%), Rosjanie (5%) i Rumuni. | |
| Rejon bałakławski − jeden z czterech rejonów Sewastopola. Ma powierzchnię około 545 km, i liczy ponad 44 tysiące mieszkańców. Siedzibą władz rejonu jest Bałakława. W skład rejonu wchodzi 1 miejska rada i 2 silskie rady, obejmujące 16 wsi. | |
| Rejon biłohirski – jednostka administracyjna wchodząca w skład Autonomicznej Republiki Krymu na Ukrainy. Rejon utworzony w 1923. Ma powierzchnię 1894 km² i liczy około 66 tysięcy mieszkańców. Siedzibą władz rejonu jest Biłohirsk. Na terenie rejonu znajdują się 1 miejska rada, 1 osiedlowa rada i 17 silskich rad, obejmujących w sumie 76 wsi i 2 osady. | |
| Rejon czornomorski – jednostka administracyjna wchodząca w skład Autonomicznej Republiki Krymu na Ukrainy. Rejon utworzony w 1930. Ma powierzchnię 1509 km² i liczy około 34 tysięcy mieszkańców. Siedzibą władz rejonu jest Czornomorśke. Na terenie rejonu znajdują się 1 osiedlowa rada i 10 silskich rad, obejmujących w sumie 31 wsi i 2 osady. | |
| Rejon dżankojski – jednostka administracyjna wchodząca w skład Autonomicznej Republiki Krymu na Ukrainy. Rejon utworzony w 1918. Ma powierzchnię 2667 km² i liczy około 82 tysięcy mieszkańców. Siedzibą władz rejonu jest Dżankoj. Na terenie rejonu znajdują się 2 osiedlowe rady i 26 silskich rad, obejmujących w sumie 106 wsi i 2 osady. | |
| Rejon gagariński - jeden z czterech rejonów Sewastopola. Został utworzony 13 listopada 1975. Posiada powierzchnię około 61 km, i liczy ponad 110 tysięcy mieszkańców. W rejonie znajduje się 96 ulic. | |
| Rejon hołosijiwski - jeden z prawobrzeżnych rejonów Kijowa, znajduje się w południowej części miasta. Utworzony w 2001, posiada powierzchnię około 156 km, i liczy ponad 205 tysięcy mieszkańców. | |
| Rejon kirowski – jednostka administracyjna wchodząca w skład Autonomicznej Republiki Krymu na Ukrainy. Rejon utworzony w 1934. Ma powierzchnię 1208 km² i liczy około 58 tysięcy mieszkańców. Siedzibą władz rejonu jest Kirowśke. Na terenie rejonu znajdują się 1 miejska rada, 1 osiedlowa rada i 11 silskich rad, obejmujących w sumie 38 miejscowości. | |
| Rejon krasnoperekopski – jednostka administracyjna wchodząca w skład Autonomicznej Republiki Krymu na Ukrainie. Rejon utworzony w 1936. Ma powierzchnię 1231 km² i liczy około 32 tysięcy mieszkańców. Siedzibą władz rejonu jest Krasnoperekopsk. Na terenie rejonu znajdują się 1 miejska rada i 12 silskich rad, obejmujących w sumie 38 miejscowości. | |
| Rejon leniński – jednostka administracyjna wchodząca w skład Autonomicznej Republiki Krymu na Ukrainy. Rejon utworzony w 1921. Ma powierzchnię 2919 km² i liczy około 70 tysięcy mieszkańców. Siedzibą władz rejonu jest Lenine. Na terenie rejonu znajdują się 1 miejska rada, 1 osiedlowa rada i 24 silskie rady, obejmujące w sumie 64 miejscowości. | |
| Rejon nachimowski - jeden z czterech rejonów Sewastopola. Został utworzony 24 kwietnia 1957 z połączenia rejonu piwnicznego i korabelnego. Posiada powierzchnię około 231 km, i liczy ponad 110 tysięcy mieszkańców. W skład rejonu wchodzi 1 osiedlowa rada i 2 silskie rady, obejmujące 12 wsi i 1 osadę. | |
| Rejon obołoński – jeden z prawobrzeżnych rejonów Kijowa, znajduje się w północnej części miasta. Utworzony 3 marca 1975, posiada powierzchnię około 110 km, i liczy ponad 306 tysięcy mieszkańców. | |
| Rejon podilski - jeden z prawobrzeżnych rejonów Kijowa, znajduje się w północno-zachodniej części miasta. Utworzony w 1921, posiada powierzchnię około 34 km, i liczy ponad 180 tysięcy mieszkańców. | |
| Rejon Swiatoszyński - jeden z prawobrzeżnych rejonów Kijowa, znajduje się w zachodniej części miasta. Utworzony 27 kwietnia 2001, posiada powierzchnię około 110 km, i liczy ponad 318 tysięcy mieszkańców. | |
| Reszetyliwka (ukr. Решетилівка) - osiedle typu miejskiego w obwodzie połtawskim na Ukrainie, siedziba władz rejonu reszetylowskiego. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1638. W 1966 miejscowość liczyła 10 100 mieszkańców. | |
| Rohatyn – miasto na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, siedziba rejonu rohatyńskiego, do 1945 w Polsce, w województwie stanisławowskim, siedziba powiatu rohatyńskiego. Rohatyn leży nad Gniłą Lipą, w obwodzie iwanofrankowskim (stanisławowskim), dekanat halicki, 8,8 tys. mieszkańców. Przemysł spożywczy. Węzeł drogowy. Zabytkowa cerkiew drewniana oraz kościół, gdzie przez pewien czas proboszczem był Piotr Skarga. W Rohatynie zmarł 29 stycznia 1477 abp Grzegorz z Sanoka. | |
| Rożniatów – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, stolica rejonu w obwodzie iwanofrankiwskim. 3,9 tys. mieszkańców (szacunek na 2006). , do roku 1914 w powiecie bolechowskim, w austriackiej prowincji Galicja. Pod okupacją hitlerowską wchodził w skład gminy Rożniatów. | |
| Równe – miasto i stolica obwodu rówieńskiego Ukrainy. Liczba mieszkańców w 2005 roku wynosiła 247 870. Miasto położone nad rzeką Uście. Przez miasto przechodzi główna droga Kijów-Żytomierz-Równe-Dubno-Lwów-Czop, Równe-Łuck-Uściług. Leży na głównej drodze między Warszawą a Kijowem, około 200 km od polskiej granicy. W mieście znajdują się dwie wyższe uczelnie, dwa teatry, muzeum historyczno-krajoznawcze, drewniana cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej z XVIII w. , pomnik ofiar faszyzmu z 1968 r. | |
| Rubiżne - miasto na Ukrainie w obwodzie ługańskim, liczy 65 tys. mieszkańców. Ośrodek przemysłu spożywczego, chemicznego oraz farmaceutycznego. Swoją siedzibę ma tu firma Mikrohim, największy ukraiński producent substancji oraz leków kardiologicznych. | |
| Rychcice – wieś na terenach obecnej Ukrainy, nad potokiem Bar, w obwodzie lwowskim, w rejonie drohobyckim, do 17 września 1939 w województwie lwowskim. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Rychcice. Wieś położona jest 5 km na północny wschód od miasta Drohobycz. Na północy leżą wsie Dobrowlany, Rolów, na wschodzie Lipowice i Michałowice, na południe Poczajowice i miasto Drohobycz. | |
| Rypne – wieś w rejonie rożniatowskim obwodu iwanofrankowskiego, założona w 1766 r. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Rypne w powiecie dolińskim województwa stanisławowskiego. Wieś liczy 964 mieszkańców. | |
| Sasów (Sassów) – wieś na północ od Złoczowa, nad Bugiem, w rejonie złoczowskim obwodu lwowskiego Ukrainy. W latach 1918-1939 w powiecie złoczowskim, województwa tarnopolskiego w Polsce, dekanat złoczowski. Ważna stacja kolejowa na linii Krasne – Tarnopol. | |
| Satanów – osiedle typu miejskiego na Podolu, w rejonie gródeckim obwodu chmielnickiego. Wzmiankowany w 1404. Prawo magdeburskie od 1641. Status osiedla typu miejskiego od 1938. Już w XV wieku istniał tutaj zamek stanowiący obronę przed atakami Tatarów. W 1651 zamek został zdobyty i zrujnowany przez Kozaków. W 1676 armia turecka zdobyła ponownie zamek i wymordowała 4 tys. jego obrońców. | |
| Serednie – osiedle typu miejskiego w rejonie użhorodzkim obwodu zakarpackiego Ukrainy. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z XIV wieku, status osiedla typu miejskiego posiada od 1971. Obecnie osiedle liczy około 3500 mieszkańców. | |
| Sewastopol ukr. i ros. Севастополь, tatarski Aqyar – miasto w południowej części Ukrainy, przy Zatoce Sewastopolskiej na Półwyspie Krymskim, 380,7 tys. mieszkańców (2010). Wielki port wojenny na Morzu Czarnym, baza rosyjskiej Floty Czarnomorskiej (do 2047) na mocy porozumień zawartych między Ukrainą i Rosją po rozpadzie ZSRR. | |
| Simejiz – osiedle typu miejskiego, należące do Autonomicznej Republiki Krymu, podlegające pod jałtańską radę miejską. Miejscowość status osiedla typu miejskiego posiada od 1929, liczy 3,5 tys. mieszkańców. | |
| Skwira – miasto na Ukrainie, stolica rejonu w obwodzie kijowskim. Około 17,3 tys. mieszkańców (szacunek na 2006). W okresie I Rzeczypospolitej starostwo białocerkiewne w województwie kijowskim, następnie miasto powiatowe w guberni kijowskiej. W mieście urodził się w 1868 Stanisław Wróblewski - polski dowódca wojskowy, generał dywizji Wojska Polskiego II RP. | |
| Sławuta – miasto rejonowe (powiatowe) w obwodzie (województwie) chmielnickim Ukrainy, nad Horyniem - brzeg wschodni. Przez Sławutę przepływa rzeczka Utka, która tworzy w centrum rozległy Staw Miejski i wpada na koniec do Horynia . Sławuta położona jest na Wysoczyźnie Wołyńskiej. Średnia temp. stycznia wynosi -4 C, roczna suma opadów 600 mm. Liczba mieszkańców w 2003 r. - ok. 34 tys. , Polacy według ukraińskiego spisu stanowią 3,5%. Dynamika demograficzna: spis z 2001 r. | |
| Sławutycz - miasto na północy Ukrainy, w obwodzie kijowskim, ok. 25 tysięcy mieszkańców. Miasto zbudowano tuż po katastrofie w Czarnobylu w 1986 roku dla pracowników elektrowni i ewakuowanych w kilka godzin po wybuchu reaktora, mieszkańców miast Czarnobyl i Prypeć. Sławutycz położony jest 60 km na wschód od strefy katastrofy. Podczas budowy miasta nadal planowane było otwarcie bloków V i VI ЧАЕС, dlatego w planach mieszkaniowych uwzględniono dodatkową liczbę pracowników. | |
| Smiła - miasto na Ukrainie w obwodzie czerkaskim, nad Taśminą, liczy 68 tys. mieszkańców, zakłady naprawcze taboru kolejowego, przemysł spozywczy, odzieżowy, węzeł kolejowy. W 1768 Smiłę objęła koliszczyzna. Franciszek Ksawery Lubomirski w 1787 sprzedał miasto wraz z całą Smilańszczyzną za 2 mln rubli Grzegorzowi Potiomkinowi, dzięki czemu uzyskał on polski indygenat. | |
| Sołotwyno - miasteczko w rejonie tiaczowskim obwodu zakarpackiego Ukrainy. Leży na północnym brzegu granicznego odcinka górnej Cisy, naprzeciw rumuńskiego miasta Sighetu Marmaţiei, na wysokości 283 m n.p.m. Liczba mieszkańców - 9.276 osób (2001). Sołotwyno jest największą pośród miejscowości zamieszkanych na Zakarpaciu przez Rumunów, który do dziś stanowią na tyle dużą część mieszkańców, że uzasadnia to dwujęzyczność miasteczka. | |
| Sośnica – osiedle typu miejskiego w obwodzie czernihowskim na Ukrainie, siedziba władz rejonu sośnickiego. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z roku 1247. W 2005 ludność miejscowości liczyła 8100 osób. | |
| Storożyniec – miasto na Ukrainie, w obwodzie czerniowieckim na Bukowinie, siedziba władz rejonu storożynieckiego. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1448. W 2005 ludność miasta liczyła 14 700 osób. | |
| Stryj – dawne polskie wolne miasto królewskie, położone nad rzeką Stryj, dopływem Dniestru. Obecnie w obwodzie lwowskim, na Ukrainie, centrum rejonu. W mieście znajduje się duży węzeł kolejowy, zakład produkcyjny materiałów budowlanych, przemysł maszynowy, drzewny, spożywczy. | |
| Strzeliska Nowe - osiedle typu miejskiego w rejonie żydaczowskim obwodu lwowskiego, założone w 1513 r. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Strzeliska Nowe. Osiedle liczy 938 mieszkańców. | |
| Swalawa – miasto powiatowe w obwodzie zakarpackim w zachodniej Ukrainie. 16 549 mieszkańców [2012 2012]. Leży w górnej części doliny Latoricy, oddzielającej pasma Makowicy i Bużory. Znany na Ukrainie ośrodek uzdrowiskowy, liczne sanatoria i ośrodki turystyczne, około 100 źródeł wód mineralnych. Kilka kilometrów na zachód od Swalawy przebiega ukraińska droga krajowa M06 z Mukaczewa do Stryja. Przez samą Swalawę biegnie linia kolejowa łącząca te miasta. Swalawa istnieje od XIII wieku. | |
| Symferopol – miasto na Ukrainie nad rzeką Sałhir, stolica Autonomicznej Republiki Krymu. Miasto zamieszkuje 344 tysięcy osób. Założone zostało w 1784 roku przez carycę Katarzynę II, przez długi czas stanowiło siedzibę guberni taurydzkiej. Jednak już w XIV wieku istniała tu tatarska osada pod nazwą Aqmescit. W mieście znajduje się dworzec kolejowy i lotnisko, kursuje trolejbus łączący Symferopol z Jałtą (to najdłuższa na świecie czynna linia trolejbusu – 86 km) oraz pociąg do Sewastopola. | |
| Szack – osiedle typu miejskiego na Wołyniu, na północny zachód od Kowla, przed 1939 rokiem w Polsce, obecnie na Ukrainie, liczy ok. 6000 mieszkańców, przemysł spożywczy, siedziba dyrekcji Szackiego Parku Narodowego. Do II wojny światowej w pobliżu miejscowości znajdowały się chutory Grabowo i Wałachowo. | |
| Szczołkine - miasto na Ukrainie, na Krymie, liczy 11 tys. mieszkańców. Założone w październiku 1978 roku, przekształcone z osady budowniczych i pracowników Krymskiej Elektrowni Atomowej. W roku 1989 po wykonaniu 80% prac, budowę zawieszono. Oficjalnie ze względu na zbyt dużą niestabilność geologiczną tej części Krymu. Ostatnio dosyć szybko się rozwija, jako kurort nad Morzem Azowskim, rozsławiony przez festiwal muzyki elektronicznej - Music Festival Kazantip . | |
| Szepetówka - miasto na Ukrainie, siedziba rejonu w obwodzie chmielnickim, przemysł maszynowy, drzewny, cukrowniczy, materiałów budowlanych, węzeł kolejowy, muzeum. Miasto leży nad rzeką Huska - dopływem Horynia. Liczy 43 661 mieszkańców (2010). | |
| Szostka – miasto w północno-wschodniej części Ukrainy w obwodzie sumskim, nad rzeka Szostka, siedziba władz rejonu szostkiwskiego, liczy 87 tys. mieszkańców. Przemysł chemiczny, spożywczy, materiałów budowlanych. | |
| Tajirowe – osiedle typu miejskiego w południowo-zachodniej Ukrainie w rejonie owidiopolskim obwodu odeskiego. Tajirowe położone jest w południowej Besarabii na brzegu Limanu Suchiego, łączącego z Morzem Czarnym, 17 kilometrów na południe od centrum Odessy oraz 5 kilometrów na północ od portu handlowego Iljiczewsk. Miejscowość została założona w 1905 roku, a w styczniu 1982 roku otrzymała status osiedla typu miejskiego jako Instytut im. | |
| Tałałajiwka - osiedle typu miejskiego w obwodzie czernihowskim na Ukrainie, siedziba władz rejonu tałałajiwskiego. Osada założona w 1877, status osiedla typu miejskiego od 1958, w 2005 liczyła 5200 mieszkańców. | |
| Tarnopol – miasto i stolica obwodu tarnopolskiego Ukrainy, siedziba rejonu tarnopolskiego, w II Rzeczypospolitej (do 1945) stolica województwa tarnopolskiego, siedziba powiatu tarnopolskiego. Tarnopol leży nad Seretem. | |
| Teofipol lub Teofilpol (ukr. Теофі́поль, dawniej Kamień, Kamień Czowhański, Czowhań), Biały Kamień – osiedle typu miejskiego w obwodzie chmielnickim Ukrainy, siedziba władz rejonu teofipolskiego. Leży nad rzeką Połtwa, w 2001 ludność miasta liczyła 7161 mieszkańców. | |
| Tereswa – osiedle typu miejskiego w rejonie tiacziwskim obwodu zakarpackiego Ukrainy. Położona przy ujściu rzeki Tereswy do Cisy. Status osiedla typu miejskiego posiada od 1957. Obecnie osiedle liczy ponad 7500 mieszkańców. | |
| Tetyjów – miasto na Ukrainie w obwodzie kijowskim, siedziba władz rejonu tetyjowskiego. 20pxDla zgaszenia nieustających rebelij, panowie polscy osiadali w Ukrainie, opiekowali się ludem, nie dopuszczali ucisku włościan, budowali domy, zakładali miasteczka. Tomasz Ostrowski, podskarbi W. koronny, mąż w Polsce szanowany, ojczyznę kochający, nabył prawa u Leduchowskich wojewodziców Czernichowskich, braci swej żony, został dziedzicem Tetyjowa. Dom wymurował, często tu przemieszkiwał. | |
| Tłumacz (ukr. Тлумач, do 1939 Товмач) – miasto na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, siedziba rejonu tłumackiego, do 1945 w Polsce, w województwie stanisławowskim, siedziba powiatu tłumackiego, wcześniej w Galicji także siedziba powiatu. | |
| Tokmak (ukr. Токмак, do 1962 Wielki Tokmak) - miasto na Ukrainie, w obwodzie zaporoskim nad rzeką Tokmak. Liczba mieszkańców w 2003 roku wynosiła ok. 34 tys. Stacja kolejowa nosi dawną nazwę - Wielki Tokmak . Przypisy | |
| Tomakiwka - osiedle typu miejskiego w obwodzie dniepropietrowskim Ukrainy, siedziba władz rejonu tomakiwskiego. Status osiedla typu miejskiego posiada od 1956. Leży nad rzeką Tomakiwka. Ludność liczy około 8 tysięcy mieszkańców. | |
| Tomaszgród - osiedle typu miejskiego na Ukrainie w obwodzie rówieńskim. Liczy 2487 mieszkańców (szacunek na 2001). Miejscowość została założona w 1800 r. Za II RP Tomaszgród znajdował się początkowo w województwie poleskim, a od 1930 w województwie wołyńskim. W 1921 roku liczył 803 mieszkańców. | |
| Toporów (Топорів) – wieś (dawniej miasto) w zachodniej Ukrainie w rejonie buskim obwodu lwowskiego. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Toporów w powiecie radziechowskim województwa tarnopolskiego. Miasto zostało założone przez Jana z Tęczyna w roku 1450. Do 1772 roku w województwie ruskim w I Rzeczypospolitej, a następnie do 1914 podlegało pod jurysdykcję starostwa powiatowego w Brodach w prowincji Galicja. | |
| Torez - miasto na Ukrainie, w obwodzie donieckim, w Donieckim Zagłębiu Węglowym. Miasto zostało nazwane przez władze ZSRR na cześć francuskiego komunisty Maurice'a Thoreza, wydobycie węgla kamiennego, przemysł elektrotechniczny, maszynowy, drzewny, mineralny, muzeum. Liczba mieszkańców w 2003 roku wynosiła ok. 67 tys. | |
| Truskawiec – miasto w obwodzie lwowskim, w rejonie drohobyckim Ukrainy, do 1945 w Polsce, w województwie lwowskim, w powiecie drohobyckim, siedziba gminy Truskawiec. Położone u stóp Gorganów, w odległości 90 km od Lwowa i 8 km od Drohobycza. | |
| Trybuchowce - wieś w rejonie buczackim obwodu tarnopolskiego. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Trybuchowce w powiecie buczackim województwa tarnopolskiego. Wieś liczy 4308 mieszkańców. Znajduje się tutaj kościół rzymskokatolicki, zrujnowany w okresie Ukraińskiej SRR po wysiedleniu z tych ziem Polaków, wyremontowany po upadku ZSRR z inicjatywy polskiego duchownego i działacza kresowego ks. Ludwika Rutyny. | |
| Tulczyn – miasto na Ukrainie, siedziba władz rejonu tulczyńskiego w obwodzie winnickim, nad Sielnicą, dawna polska rezydencja magnacka. Liczba mieszkańców w 2003 roku wynosiła ok. 15 tys. Zakłady odzieżowe, technikum weterynarii, muzeum krajoznawcze. | |
| Tuligłowy – wieś na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie gródeckim, do 1945 w Polsce, w województwie lwowskim, w powiecie rudeckim, w gminie Komarno. Pod okupacją niemiecką w Polsce siedziba wiejskiej gminy Tuligłowy. Tuligłowy leżą 14 km od Rudek i 5 km od Komarna. W 1853 w Tuligłowach urodził się Julian Fałat - polski malarz, jeden z najwybitniejszych polskich akwarelistów, przedstawiciel realizmu i impresjonistycznego pejzażu. | |
| Turka (ukr. Турка, dawniej też Turka nad Stryjem) – miasto na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, siedziba władz rejonu turczańskiego, nad Stryjem. Do 1939 Turka była miastem powiatowym w województwie lwowskim w Polsce. Turka jest oddalona o niespełna 30 km od granicy z Polską. Miejscowość tę dzieli od Lwowa blisko 135 km (ok. 80 km od Ustrzyk Dolnych). | |
| Uhnów – miasto na Ukrainie w obwodzie lwowskim, rejon sokalski, do 15 lutego 1951 w województwie lubelskim w Polsce. Jest to obecnie najmniejsze miasto na Ukrainie liczące mniej niż 999 mieszkańców, całkowita liczba mieszkańców podawana jest ze wsią Zastawie. | |
| Ust-Czorna – osiedle typu miejskiego w rejonie tiacziwskim obwodu zakarpackiego Ukrainy. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z lat 60. XVIII wieku, status osiedla typu miejskiego posiada od 1971. Obecnie osiedle liczy około 1500 mieszkańców. | |
| Użhorod – miasto w zachodniej części Ukrainy, nad Użem, przy granicy ze Słowacją. 111 tys. mieszkańców. Stolica obwodu zakarpackiego, a także historyczna stolica Rusi Podkarpackiej. W latach 70. XIX wieku powstało kolejowe połączenie Użhorodu z Nyíregyháza, a w 1905 r. z Samborem. W latach 1919-1938 miasto znajdowało się w Czechosłowacji, zaś w latach 1938-1944 należało do Węgier. 27 października 1944 został zdobyty przez wojska radzieckie. | |
| Waręż (ukr. Варяж, 1951-89 Nowoukrainka) - wieś na Ukrainie w obwodzie lwowskim, w rejonie sokalskim. Do 17 września 1939 leżał w woj. lwowskim, a do 15 lutego 1951 w woj. lubelskim jako siedziba gminy Waręż. Wieś liczy niespełna 900 mieszkańców. | |
| Wasyliwka – miasto na Ukrainie w obwodzie zaporoskim, siedziba władz rejonu wasyliwskiego. Miejscowość założona w 1784, status miasta posiada od 1957. Leży na brzegu Zbiornika Kachowskiego. | |
| Wasylków (ukr. Васильків - Wasylkiw) – miasto na Ukrainie, w obwodzie kijowskim, siedziba władz rejonu wasylkowskiego. Pierwsza wzmianka pochodzi z 996, kiedy to zbudowano tutaj z rozkazu Włodzimierza Wielkiego fortecę chroniącą Kijów od południa. W 1586 wprowadzono prawo magdeburskie, a w 1796 Wasylkiw otrzymał status miasta. Później siedziba ujezdu wasylkowskiego. | |
| Werba - wieś w rejonie dubieńskim obwodu rówieńskiego, założona w 1917 r. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Werba w powiecie dubieńskim województwa wołyńskiego. Wieś liczy 2863 mieszkańców. Do 1942 roku większość mieszkańców miejscowości stanowili Żydzi w liczbie ponad 400. 20 maja 1942 roku okupacyjne władze niemieckie utworzyły w Werbie dla Żydów getto, jednak już po 10 dniach 285 z nich rozstrzelano w pobliżu wsi Granówka. | |
| Wielkie Berezne – osiedle typu miejskiego w obwodzie zakarpackim w zachodniej Ukrainie. Liczba mieszkańców – 6566 osób, powierzchnia – 4,1 km². Wielkie Berezne leży u ujścia potoku Ubla do Użu, między masywem Poprzecznego na południowym zachodzie, południowymi stokami Bieszczadów Zachodnich na północy i pasmem Połoniny Równej na wschodzie. Przez miasto przebiegają droga regionalna H13 i linia kolejowa z Użhorodu do Sambora przez Przełęcz Użocką. | |
| Wierchowina – osiedle typu miejskiego na Pokuciu nad Czarnym Czeremoszem, u podnóża pasma Czarnohory w obwodzie iwanofrankowskim, rejonie wierchowińskim. Położone jest 30 kilometrów na południowy zachód od Kosowa. W 2006 osiedle liczyło 5412 mieszkańców. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Żabie w powiecie kosowskim województwa stanisławowskiego. Była to obszarowo największa gmina w II Rzeczypospolitej. | |
| Włodzimierz Wołyński, ukr. Володимир Волинський, (w II Rzeczypospolitej od 1922 – Włodzimierz) – miasto w zachodniej części Ukrainy, w obwodzie wołyńskim. Ma 38 tys. mieszkańców (2004). Leży około 15 km od polskiej granicy. W pobliżu miasta usytuowane jest kolejowe przejście graniczne. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego. | |
| Włodzimierzec - osiedle typu miejskiego na Ukrainie i stolica rejonu w obwodzie rówieńskim. 8,5 tys. mieszkańców (szacunek na 2006). Za II RP miejscowość była siedzibą wiejskiej gminy Włodzimierzec. Od 1911 do 1939 roku majątek Włodzimierzec należał do Marii de Pourbaix z d. Miączyńskiej. W skład majątku wchodził XIX wieczny pałac, zbudowany przez hrabiów Krasickich. Gorzelnia, zabudowania gospodarcze, ziemia orna oraz lasy (łącznie ok. 4 tys. ha). | |
| Wołoczyska - miasto na Ukrainie w obwodzie chmielnickim, siedziba władz rejonu wołoczyskiego. Miasto leży na lewym brzegu Zbrucza, na Wyżynie Wołyńskiej. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1463, status miasta od 1970. W Wołoczyskach urodził się Malbim - rabin i pisarz religijny żyjący w XIX wieku. W 2001 miasto liczyło 20 958 mieszkańców. Zobacz też: Podwołoczyska | |
| Wołowiec – osiedle typu miejskiego w obwodzie zakarpackim w zachodniej Ukrainie. Liczba mieszkańców – 5.178 osób 2001. Wołowiec leży nad potokiem Wicza, na południowym stoku Wschodnich Bieszczadów, w obniżeniu między tym grzbietem a pasmem Połoniny Borżawy. Przez miasto przebiega główna zakarpacka linia kolejowa z Mukaczewa do Stryja. Wykopaliska poświadczają w okolicy Wołowca osadnictwo z epoki brązu. Pierwsza wzmianka o Wołowcu pochodzi z 1433. | |
| Worochta – miejscowość uzdrowiskowa, osiedle typu miejskiego w zachodniej Ukrainie, należy do miasta na prawach rejonu Jaremcze, w obwodzie iwanofrankowskim, na 93 km kolei z Iwano-Frankowska (dawnego Stanisławowa). Leży na pograniczu Gorganów i Pokucia, na wys. 748 m. n. m. Na stałe zamieszkuje ją około 5 000 osób. Otoczona jest przez Karpacki Park Narodowy. Worochta znana jest przede wszystkim ze względu na Hucułów, bywa uważana za ich stolicę. | |
| Wygoda - osiedle typu miejskiego w rejonie dolińskim obwodu iwanofrankowskiego. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Wygoda w powiecie dolińskim województwa stanisławowskiego. Wieś liczy 2278 mieszkańców. | |
| Wynohradiw - miasto powiatowe w obwodzie zakarpackim Ukrainy. 25,4 tys. mieszkańców (2012), w tym około 15% Węgrów. Leży na Nizinie Zakarpackiej, na północ od Cisy, u zbiegu granic Ukrainy, Węgier i Rumunii. Od najdawniejszych czasów ośrodek produkcji wina. Czas i okoliczności powstania Wielkiego Sewlusza nie są znane. Pierwsza wzmianka o miejscowości Zceuleus, już wtedy mieście królewskim, pochodzi z 1262. W 1329 król Węgier Karol Robert nadał miastu dodatkowe przywileje handlowe. | |
| Wysock – wieś w rejonie dąbrowickim obwodu rówieńskiego na Wołyniu. Ludność na rok 2008 wynosi 2235 osób. We wsi nauczycielem był do końca swego życia Petro Krasiuk - ukraiński bajkopisarz. | |
| Załoźce (ukr. Залізці) – osiedle typu miejskiego w obwodzie tarnopolskim, w rejonie zborowskim Ukrainy, do 1945 miasto w Polsce, w województwie tarnopolskim, w powiecie zborowskim, siedziba gminy Załoźce. Załoźce leżą nad Seretem. Do 1919 również w zapisach jako Załośce, Załośce Stare i Nowe. W 1939 miasto liczyło około 7000 mieszkańców. | |
| Zaporoże – miasto w południowo-wschodniej części Ukrainy, nad Dnieprem. Stolica obwodu zaporoskiego, licząca 777 tys. mieszkańców (2012). Miasto jest ważnym ośrodkiem przemysłowym, działa w nim wielka huta Zaporiżstal i duża fabryka samochodów – AutoZAZ. | |
| Zasław (ukr. Ізяслав, Заслав, Жеслав) – miasto na Ukrainie w obwodzie chmielnickim nad rzeką Horyń, siedziba władz rejonu zasławskiego. Jedno z najstarszych miast na Wołyniu, dawna rezydencja Ostrogskich-Zasławskich, w 2001 roku liczyło 18 444 mieszkańców. | |
| Zastawna – miasto na Ukrainie, w obwodzie czerniowieckim na Bukowinie, siedziba władz rejonu zastawniańskiego. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1589. W 2005 ludność miasta liczyła 10 000 osób. | |
| Zatoka – osiedle typu miejskiego w południowo-zachodniej Ukrainie w rejonie białogrodzkim obwodu odeskiego. Zatoka położona jest w południowej Besarabii na mierzei Bugaz, oddzielającej Morze Czarne od Limanu Dniestru, 18 kilometrów na południe od Białogrodu nad Dniestrem. Przez miejscowość przechodzi trakcja kolejowa Odessa – Izmaił. | |
| Zawisznia (ukr. Завишень) – wieś na Ukrainie, w rejonie sokalskim obwodu lwowskiego, nad Bugiem. Wieś liczy około 1200 mieszkańców. W II Rzeczypospolitej do 1934 samodzielna gmina jednostkowa. Następnie należała do zbiorowej wiejskiej gminy Krystynopol w powiecie sokalskim w woj. lwowskim. Po wojnie wieś weszła w skład powiatu hrubieszowskigo w woj. lubelskim. | |
| Złoczów – miasto, obecnie w obwodzie lwowskim Ukrainy (w dekanacie złoczowskim), od 1523 do 1772 w województwie ruskim Rzeczypospolitej, w latach 1772-1918 w Królestwie Galicji i Lodomerii, w latach 1918-1939 miasto powiatowe w województwie tarnopolskim w II Rzeczypospolitej, w latach 1939-1991 w Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej, nad rzeką Złoczówką w paśmie wzgórz Woroniaków i Gołogór, ważna stacja kolejowa na linii Lwów – Tarnopol. 22,4 tys. mieszkańców (szacunek na 2006). | |
| Złotonosza - miasto na Ukrainie w obwodzie czerkaskim, liczy 28 tys. mieszkańców. W 1919 roku urodził się tutaj Aleksander Danielak - polski dowódca wojskowy, pułkownik nawigator Wojska Polskiego. | |
| Zwinogródka (ukr. Звенигородка – Zwenyhorodka, ros. Звенигородка – Zwienigorodka) – miasto rejonowe na Ukrainie, w obwodzie czerkaskim, nad rzeką Tykczą, dopływem Bohu. W 1989 liczyło 22 400 mieszkańców. Znane już było w czasach Rusi Kijowskiej. W roku 1240, w czasie wielkiej inwazji Mongołów na Europę Wschodnią i Środkową Zwinogródka została doszczętnie zniszczona, w następujących dziesięcioleciach ufortyfikowana przez książąt Halicza. | |
| Żdenijewo - osiedle typu miejskiego w rejonie wołowieckim obwodu zakarpackiego w zachodniej Ukrainie. Liczba mieszkańców – 1.128 osób w 2001. Żdenijewo leży nad potokiem Żdenijówka, na południowym stoku Wschodnich Bieszczadów, w obniżeniu między tym grzbietem a pasmem Połoniny Borżawy. Miasteczko znajduje się około 26 do stacji kolejowej Wołowiec na głównej zakarpackiej linii kolejowej z Mukaczewa do Stryja oraz około 15 km do drogi krajowej z Czopu do Kijowa. | |
| Żółkiew (ukr. Жовква, Żowkwa, w latach 1951–1991 Нестеров, Niestierow) – miasto w obwodzie lwowskim, siedziba rejonu żółkiewskiego Ukrainy, do 1945 w Polsce, w województwie lwowskim, siedziba powiatu żółkiewskiego. Żółkiew leży na Roztoczu Wschodnim, nad Świną, około 35 km od granicy z Polską. | |
| Żurawno – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie żydaczowskim, do 1945 miasto w Polsce, w województwie stanisławowskim, w powiecie żydaczowskim, siedziba gminy Żurawno. Żurawno leży nad Dniestrem, u ujścia Świcy i Krechówki, około 20 km na południowy wschód od Żydaczowa. W 1505 w Żurawnie urodził się Mikołaj Rej. W 1676 stoczono bitwę pod Żurawnem i zawarto pokój w Żurawnie. | |
| Żytomierz – miasto liczące ok. 270 tys. mieszkańców, położone nad rzeką Teterew na wyżynie Wołyńsko-Podolskiej na Ukrainie i będące stolicą Obwodu żytomierskiego. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego. | |